Unknown

ଯୋଜନା ଭାଗବତ

କବିଚନ୍ଦ୍ର କାଳୀଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକ

ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟ

ଶୁଣ ସଧୀରେ ଦେଇ ମନ	।
କହିବା ଯୁଗର ବିଧାନ	।।

ଉତ୍କଳ ନାମେ ଦେଶ ସାର	।
ଯହିଁ ବିଜୟ ଚକ୍ରଧର	।।

ଯେ ଦେଶେ ଜୟଦେବ କବି	।
ରାଧାଗୋବିନ୍ଦ ରସେ ଦ୍ରବି	।।

ରଚିଲେ ଶ୍ରୀଗୀତଗୋବିନ୍ଦ	।
କାନ୍ତ କୋମଳ ଯାର ପଦ	।।

ଶାରଳା ଶୂଦ୍ର ମୁନି ଯହିଁ	।
ମହାଭାରତ ଗଲେ ଗାଇ	।।

ଅତିବଡ଼ୀ ଯେ ଜଗନ୍ନାଥ	।
ଗାଇଲେ ଗୀତେ ଭାଗବତ	।।


ଉପେନ୍ଦ୍ର ଅଭିମନ୍ୟୁ ଆଦି	।
ଛାନ୍ଦ ରଚିଲେ ଗାଦି ଗାଦି	।।

ଆଜି ସେ ଗ୍ରନ୍ଥ ରୂପେ ସାର	।
ମଣ୍ଡଇ ଭାଗବତ ଘର	।।

ତହିଁ ପୁରାଣ ପଣ୍ଡା ନିତି	।
ପଢ଼ନ୍ତି ପୋଥି ନାନା ଜାତି	।।

ମିଳନ୍ତି ବହୁ ଗ୍ରାମବାସୀ	।
କି ସାହୁକାର କିବା ଚାଷୀ	।।

ସକଳେ ହୋଇ ଏକମନ	।
କରନ୍ତି ପୁରାଣ ଶ୍ରବଣ	।।

ଏମନ୍ତ ଏକ ଦିନ ତହିଁ	।
ସର୍ବେ ଅଛନ୍ତି ମେଳ ହୋଇ	।।

ପୁରାଣ ପାଠ ଶେଷ ହେଲା	।
ଭଜନ ଦାସ ପ୍ରଶ୍ନ କଲା	।।

ବସିଛ ମୁଖିଆ ଗ୍ରାମର	।
ସନ୍ଦେହ ମୋର ଦୂରକର	।।

ତ୍ରେତାରେ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଥିଲେ	।
ସୁଖରେ ପରଜା ପାଳିଲେ	।।

ପରଜା ସୁଖେ ନିଜ ସୁଖ	।
ପ୍ରଜା ଦୁଃଖରେ ଲଭି ଦୁଃଖ	।।

ଯଶ ରଖିଲେ ଯୁଗେ ଯୁଗେ	।
ଜଗତ କହେ ଅନୁରାଗେ	।।

ରାମ ରାଜତ୍ୱ ବୋଲି ତାକୁ	।
ନାହିଁ ତ ଉପମା ଦେବାକୁ	।।

ଏବେ ତ ଏ ଭାରତ ଭୂଇଁ	।
ପରଜା ମୂଳରେ ଚଳଇ	।।

ବହୁତ କାଳ ପରଦେଶୀ	।
ଆମ୍ଭ ରାଜ୍ୟରେ ପରବେଶୀ	।।

ତାଙ୍କ ଶାସନ ଚଳାଇଲେ	।
ଏବେ ତ ଛାଡ଼ି ପଳାଇଲେ	।।

ଆମ୍ଭେ ବାଛିଲେଁ ସରକାର	।
ଚାଳିବେ ଏ ରାଜ୍ୟ ବେଭାର	।।

ରାଜ୍ୟରୁ ରାଜପାଟ ଗଲା	।
ପ୍ରଜାର ଶାସନ ଚଳିଲା	।।

ଶୁଣୁଛୁଁଅନେକ ପ୍ରକାର	।
ଚାଲିଛି ଶାସନ ବିଚାର	।।

ଆମ୍ଭର ଦୁଃଖ ଯିବ ଯେବେ	।
ଜାଣିବା ଆମ୍ଭେ ସିନା ତେବେ	।।

ସ୍ୱରାଜ୍ୟ ହୋଇଲା ଭାରତେ	।
ନତୁବା କେହ୍ନେ ଯିବା ପ୍ରତେ	।।

ମୁଖିଆ ଏ ଗ୍ରାମରେ ଅଛ	।
କହ କେ କି କଥା ଶୁଣିଛ	।।

ଗ୍ରାମ ତ ସହରର ମଥା	।
ତହିଁକି ହୁଏ କି ବ୍ୟବସ୍ଥା	।।

ଯାଉଛ ସହରେ ନଗରେ	।
ମିଶୁଛ ସଜ୍ଜନ ସଂଗରେ	।।

ପାଞ୍ଚ ବରଷ ଲାଗି ପରା	।
ହେଉଛି ଯୋଜନାର ଧାରା	।।

କି ସେ ଯୋଜନା ଫଳ କିସ	।
କହ ହେ ସଂବାଦ ବିଶେଷ	।।

କହନ୍ତି ମଧୁ ମିଶ୍ରେ ଶୁଣି	।
ସେ ପଲ୍ଲୀଗ୍ରାମର ଅଗ୍ରଣୀ	।।

ମୁହିଁ ଯା ଶୁଣିଅଛି ବାବୁ	।
ପଚାରିଲେ ତ କହେ ସବୁ	।।




ମଧୁ ମିଶ୍ରୋବାଚ

ପଞ୍ଚ ବାର୍ଷିକ ଯୋଜନାର	।
ଦୁଇଟି କଥା ହେଲା ସାର	।।

ଅଧିକ କରି ଉତ୍ପାଦନ	।
ଆଗେ ବଢ଼ାଅ ରାଜ୍ୟଧନ	।।

ଅନ୍ନ ବିହୁନେ ହଂସ ହାନି	।
ଶୁଣିଛ ଭାଗବତ ବାଣୀ	।।

ସେହି କଥାଟି ମୂଳ କରି	।
ସତ୍ୟ ଧରମ ରାହା ଧରି	।।

ସଂପଦ ବଢ଼ିବା ବିଚାର	।
ଯୋଜନା ପାଞ୍ଚ ବରଷର	।।

ଶାସନ ବିଧିର ନିର୍ଦ୍ଦେଶ	।
ଅନ୍ୟାୟ ଯେତେ କରି ଧ୍ୱଂସ	।।


ସଂପଦେ ବାଣ୍ଟି ସମାନରେ	।
ଲାଗ ସମାଜ ସ୍ଥାପନରେ	।।

ନ୍ୟାୟକୁ ମୂଳପିଣ୍ଡ ଧରି	।
ସମାଜ ଗଢ଼ ଟାଣକରି	।।

ପାଞ୍ଚ ବରଷ ଯୋଜନାର	।
ଏହି କଥାଟି ଏକା ସାର	।।

ସାର୍ଥକ ହେଲେ ଏ ସାଧନ	।
ହୋଇବ ଦୁଃଖ ନିବାରଣ	।।

ସୁଖରେ ଜନ ସାଧାରଣ	।
କରିବେ ଜୀବନ ଯାପନ	।।

ଭଜନ ଦାସୋବାଚ

ଭଜନ ଦାସେ ଶୁଣି ଏତେ	।
କହିଲେ ଭାବି ଅନ୍ତର୍ଗତେ	।।


ତେବେ ଅଧିକ ଉତ୍ପାଦନ	।
ନ୍ୟାୟରେ ତହିଁର ବଣ୍ଟନ	।।

ଦୁଇଟି କଥା ସମଭାବେ	।
ଯୋଜନା ବିଚାରଇ ଏବେ	।।

ବୁଝାଇ କହିବ ଆମ୍ଭକୁ	।
ବିଶ୍ୱାସ ଯିବା ଯୋଜନାକୁ	।।

ମଧୁ ମିଶ୍ରୋବାଚ

ଶୁଣ ହୋ ଦାସେ ମନଦେଇ	।
କହୁଛି ସକଳ ବୁଝାଇ	।।

ବଣ୍ଟନ ଉତ୍ପାଦନ ଦୁଇ	।
ଯୋଜନା ଏକତ୍ରେ ଧରଇ	।।

କହୁଛି ଏହାର କାରଣ	।
ଶୁଣ ସକଳେ ଦେଇ ମନ	।।


ଅଧିକ ଉପୁଜିଲେ ଖାଲି	।
ଅଭାବ ନ ଯିବ ତ ଚାଲି	।।

ଧନୀ ଅଧିକେ ହେବେ ଧନୀ	।
ଗରିବ ପାତିଥିବେ କାନି	।।

ଏ ତ ନୁହଇ ଅସମ୍ଭବ	।
ଯୋଜନା ବିଫଳ ହୋଇବ	।।

ତେଣୁ ସମାନେ ହେଲେ ବାଣ୍ଟ	।
କାହାରି ନ ଥିବ ସଙ୍କଟ	।।

ଯା ଅଛି ସଂପଦ ଦେଶରେ	।
ବାଣ୍ଟିଲେ ସମାନ ଅଂଶରେ	।।

ସକଳେ ହୋଇବେ ଗରିବ	।
ସୁଫଳ ତହୁଁ ନ ଫଳିବ	।।

ତେଣୁ ଅଧିକ ଉତ୍ପାଦନ	।
ନ୍ୟାୟରେ ହେବ ସେ ବଣ୍ଟନ	।।

ମୂଳ କରିଣ ବେନି ମତ	।
ଯୋଜନା ହୋଇଛି ଗଠିତ	।।

ପାଞ୍ଚ ବରଷୀ ଏ ଯୋଜନା	।
ସକଳେ କର ମନେ ଘେନା	।।

ଭଜନ ଦାସୋବାଚ

କହଇ ସେ ଭଜନ ଦାସ	।
ହୋଇଣ ଅତି ହସ ହସ	।।

ଏକଥା ମନକୁ ଆସିଲା	।
ଯୋଜନା କଥା ବୁଝାଗଲା	।।

ଅଧିକ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ	।
କେଉଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ହୋଇ	।।

କହ ହେ ସକଳ ବୁଝାଇ	।
ଅବୁଝା ମନ ମାନୁ ନାହିଁ	।।



ମିଶ୍ରୋବାଚ

ମିଶ୍ରେ କହିଲେ ଶୁଣ ସର୍ବେ	।
ସେ ମର୍ମ କହୁଥାଇ ଏବେ	।।

ଅଧିକ ଉତ୍ପାଦନ ଆଶେ	।
ଲୋଡ଼ା ପଡ଼ିଛି ଯାହା ଦେଶେ	।।

ଫସଲ କରିବାକୁ କ୍ଷେତ	।
ଅଧିକ ଲୋଡ଼ା ଜାଣୁଛତ	।।

ଭୂମି ନ ଥିଲେ ବେଶି କାହୁଁ	।
ଅଧିକ ଉପୁଜିବ ତହୁଁ	।।

ପଡ଼ିଆ ଉଠିଆ ନ କଲେ	।
କି ଲାଭ ବେଶି ଆଶା କଲେ	?

ଉଠିଆ କରିବାକୁ ଧନ	।
ନିଶ୍ଚୟ ହେବ ପ୍ରୟୋଜନ	।।

ଯୋଜନା କରିଛି ବିଧାନ	।
ସାହାଯ୍ୟ ମିଳିବଟି ଧନ	।।

ଦାସୋବାଚ

ଦାସ କହଇ ଧନ ହେଲେ	।
କିଆରୀ ତିଆରିବା ଭଲେ	।।

ପ୍ରମାଦ ପୁଣି ଅଛି ଯାହା	।
କହୁଛି ଶୁଣ ଏବେ ତାହା	।।

କିଆରୀ ଚଷି କିସ ହେବ	।
ମରୁଡ଼ି ବାଧା ଯେବେ ଥିବ	।।

ଆଶାରେ ଆଶାରେ ମରିବା	।
ଆକାଶ ପାଣି ଚାହିଁ ଥିବା	।।

ପାଣି ନୋହିଲେ ବେଳ ଜାଣି	।
ଯୋଜନା କି କରିବ ପୁଣି	।।


ବିହନ ମୂଳରୁ ତ ଯିବ	।
ଚାଷୀର କରମ ଫାଟିବ	।।

ଏଥକୁ କହ କି ବିଚାର	।
କରୁଛି ଆମ୍ଭ ସରକାର	।।

ମିଶ୍ରୋବାଚ

ମିଶ୍ରେ କହନ୍ତି ଶୁଣ ଦାସେ	।
କହିବା ବୁଝାଇ ବିଶେଷେ	।।

ହୀରାଖଣ୍ଡର ହୀରାକୁଦ	।
ଶୁଣିଛ ତହିଁ ପଡ଼େ ବନ୍ଧ	।।

ସେପରି ବନ୍ଧ ଠାବେ ଠାବେ	।
ଦେଶରେ ବନ୍ଧା ହୁଏ ଏବେ	।।

ଏକା ନୁହେ ତ ଏ ଉତ୍କଳେ	।
ଭାରତ ଖଣ୍ଡେ ନାନା ସ୍ଥଳେ	।।


ଅମାପ ଧନ ବ୍ୟୟ ହୋଇ	।
ଜଳଭଣ୍ଡାର ମାନ ରହି	।।

ସାଇତି ଜଳ ରଖାହେବ	।
କ୍ଷେତକୁ ସେ ତ ଯୋଗାଇବ	।।

ମରୁଡ଼ି ବାଧା ନ ବାଧିବ	।
କିଆରୀ ଉର୍ବର ହୋଇବ	।।

ଫଳିବ ଫସଲ ପ୍ରଚୁର	।
ଦେଶର ଦୁଃଖ ହେବ ଦୂର	।।

ଦାସୋବାଚ

ଶୁଣି ଏମନ୍ତ ଦାସ କହେ	।
ଏ ସିନା ଚାଷୀ ଲାଗି ହୁଏ	।।

ସମସ୍ତେ ଚାଷୀ ତ ନୁହନ୍ତି	।
ବଞ୍ଚିବେ କହ କେଉଁ ଜାତି	।।


ଯେ ଜନ ନୁହଇଟି ଚାଷୀ	।
ସେ କି କରିବ ଏକାଦଶୀ	?

କେତେ ତ ଅଛନ୍ତି ବେକାର	।
କି କରିପାରେ ସରକାର	।।

ଖଟି ଖାଇବା ପାଇଁ ପନ୍ଥା	।
ଅଛି କି କହ ସେହି କଥା	।।

ମିଶ୍ରୋବାଚ

ବିବିଧ କଳ କାରଖାନା	।
ବିଧାନ କରିଛି ଯୋଜନା	।।

ଏତେ କହିଲେ ମିଶ୍ରେ ତହୁଁ	।
ଭାବନା କାହିଁପାଇଁ ଆଉ	?

ଗତରକୁଢ଼ୀ ଯେ ନୋହିବ	।
ଅବଶ୍ୟ ନିଯୋଗ ପାଇବ	।।


ଭାରତବର୍ଷେ ନାନା ସ୍ଥାନେ	।
କର୍ମେ ବଞ୍ଚିବେ ସୁଖେ ଜନେ	।।

ଦାନା ପଛକୁ କନା ଚିନ୍ତା	।
କହୁଛି ଶୁଣ ସେହି କଥା	।।

ଯହୁଁ ବସିବ ବହୁ କଳ	।
ଶୁଣ ହେ ହୋଇବ କି ଫଳ	।।

ପ୍ରଚୁର କପଡ଼ା ମିଳିବ	।
ବସ୍ତ୍ରର ଭାବନା ଘୁଞ୍ଚିବ	।।

ସିମେଣ୍ଟ, କାଗଜ ବହୁତ	।
ଏ ଦେଶେ ହୋଇବ ପ୍ରସ୍ତୁତ	।।

ବ୍ୟୟ ହୋଇବ ବହୁ ଧନ	।
ସଡ଼କ ହୋଇବ ନିର୍ମାଣ	।।

ପଦାର୍ଥ ନେବା ଆଣିବାକୁ	।
ଅସଜ ନୋହିବ କାହାକୁ	।।

ବିବିଧ ଶିଳ୍ପ ବ୍ୟବସାୟ	।
ବଢ଼ାଇ ଦେବ ଦେଶ ଆୟ	।।

ଇଚ୍ଛା ପ୍ରମାଣେ ଭୂମିଧନ	।
ନ ରହି ପାରିବ ସେ ପଣ	।।

ଲୋପ ହେଲାଣି ଜମିଦାରୀ	।
ଯୋଜନା ଥିଲାଟି ବିଚାରି	।।

ବହୁତ କରି ଉତ୍ପାଦନ	।
ଉଚିତ ଭାଗରେ ବଣ୍ଟନ	।।

କରିବେ ଅନୁଷ୍ଠାନ ମାନ	।
ସମବାୟ ତା ହେବ ନାମ	।।

ଆହୁରି ରହିଛି ଯୋଜନା	।
କେତେକ କର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନା	।।

ଆର୍ଥନୀତିକ ସମାନତା	।
ଲାଗି ସୁଯୋଗ ଆଣିବ ତା	।।

ନଜର ଦେବେ ସରକାର	।
ଶିଳ୍ପ ବାଣିଜ୍ୟ ଚଳାଚଳ	।।

ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ଯାହା	।
ଗରିବ ଯେହ୍ନେ ପାଏ ତାହା	।।

ଶ୍ରୋତାଏ ଆନନ୍ଦ ହୋଇଲେ	।
ମଙ୍ଗଳ ହେଉ ହେ ବୋଇଲେ	।।

ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥ ଚକ୍ରଧର	।
ଶୁଣିଲେ ଗୁହାରି ଆମ୍ଭର	।।

ଦାସୋବାଚ

ଦାସେ ବୋଇଲା ଭଲ ହେଲା	।
ବିଧାତା ସଦବୁଦ୍ଧି ଦେଲା	।।

ଯୋଜନା ସଫଳ ହୋଇବ	।
ସତେ ଆମ୍ଭର ଦୁଃଖ ଯିବ	।।


ଆଉ ଗୋଟିଏ ପ୍ରଶ୍ନ ଅଛି	।
କହ ହେ ଜାଣ ଯେବେ କିଛି	।।

କହିଲ ଅନ୍ନ ବସ୍ତ୍ର କଥା	।
ଉତ୍ତମ ହୋଇଅଛି ସଂସ୍ଥା	।।

ମାତ୍ର ସକଳ ନାଶ ଯାଇ	।
ଶିକ୍ଷାର ଯହିଁ ଠାବ ନାହିଁ	।।

ଶିକ୍ଷା ସଂସ୍କୃତି ଲାଗି କିଛି	।
ଯୋଜନା ମଧ୍ୟରେ କି ଅଛି	।।

ଅଯୋଗା ହେଲେ ଦେଶ ଲୋକ	।
କାହୁଁ ସେ ପାଇବେ ଆଲୋକ	?

ତେଣୁ ତୁମ୍ଭକୁ ପଚାରଇ	।
ଯୋଜନା ଅଛି କି ତା ପାଇଁ	।।

କଳା ବିହୀନେ ମାନବର	।
ଜୀବନ ହୋଇବ ଅସାର	।।

ଏତକ ମନର ଭାବନା	।
ଏଥକୁ ଅଛି କି ଯୋଜନା	।।

ଶୁଣି କହନ୍ତି ମଧୁ ମିଶ୍ରେ	।
କହୁଛି ଶୁଣ ସବିଶେଷେ	।।

ମିଶ୍ରୋବାଚ

ଶିକ୍ଷାସଂସ୍କୃତି ବିନେ କାହିଁ	।
ଦେଶର ଉନ୍ନତି ତ ନାହିଁ	।।

ମାତ୍ରକ ଶୁଣ ହେ ସଉସା	।
ଜଡ଼ ତ ଅଟଇ ପଇସା	।।

ଧନ ନ ଥାଇ ଥିଲେ ମନ	।
ହୋଇବ ଚିନ୍ତା ଅକାରଣ	।।

ତେଣୁ ପ୍ରଥମେ ଅର୍ଥନୀତି	।
ଉଚିତ ସିନା ଏ ଯୁକତି	।।


ଯୋଜନା ବିଶେଷ ଭାବରେ	।
ଅର୍ଥ ଆଗମ ଚିନ୍ତା କରେ	।।

ଏ ଅଟେ ଜାତୀୟ ଯୋଜନା	।
ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ କଳପନା	।।

ବହୁ ମତରେ ସିଦ୍ଧ ଯାହା	।
ସ୍ଥାନ ପାଇଲା ଏଥି ତାହା	।।

ପ୍ରଥମେ ଚିଠା ଲେଖାଗଲା	।
ବହୁତ ଆଲୋଚନା ହେଲା	।।

ସେ ଆଲୋଚନା ଅନୁସାରେ	।
ଯୋଗ ବିଯୋଗ ହେବାପରେ	।।

ଯୋଜନା କମିସନମାନେ	।
ଭାବନା ସିଦ୍ଧ କଲେ ମନେ	।।

ବେସରକାରୀ ସରକାରୀ	।
ଜନଙ୍କ ମତ ଠୁଳ କରି	।।

ଅଞ୍ଚଳ ସରକାର ତୁଲେ	।
କେନ୍ଦ୍ରର ଶାସକେ ଭାଳିଲେ	।।

ସକଳେ ହୋଇ ଏକମନା	।
ଗଢ଼ିଲେ ଜାତୀୟ ଯୋଜନା	।।

ନାହିଁ ଏଥିରେ ଆଡ଼ମ୍ବର	।
ବଚନ ଚାତୁରୀ ବେଭାର	।।

ଯାହା ସମ୍ଭବ ଉଚିତରେ	।
ଲାଗିବ ଜାତିର ହିତରେ	।।

ଅବସ୍ଥା ତଥ୍ୟ ପରିମାଣି	।
ସହଜ ରୂପରେଖ ଟାଣି	।।

ସହଜସାଧ୍ୟ ହେବ ଯାହା	।
ଲିହିଲେ ଯୋଜନାରେ ତାହା	।।

ଏମନ୍ତ ଶୁଣି ଦାସ ଭଣି	।
ସନ୍ଦେହ ମୋର ରହେ ପୁଣି	।।

ଯୋଜନା ସଫଳତା ପାଇଁ	।
ଯୋଗ ଅଯୋଗ ଦିଅ କହି	।।

ମିଶ୍ରୋବାଚ

ମିଶ୍ର କହନ୍ତି ଶୁଣ ଦାସେ	।
ସବୁ ତ ଦେଶ ହିତଆଶେ	।।

ଦେଶର ଶାସନ ଚଳଇ	।
ରାଜା ବୋଲନ୍ତେ କେହିନାହିଁ	।।

ଅଞ୍ଚଳ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର	।
ମଧ୍ୟରେ ସହଯୋଗ ମୂଳ	।।

ଜନତା ସହଯୋଗୀ ହେଲେ	।
ସଫଳ ହେବ ସବୁ ଭଲେ	।।

ଦଇବେ ଦେଶେ ହେଲେ ଗୋଳ	।
ଯୋଜନା ହୋଇବ ବିଫଳ	।।


ନ୍ୟାୟ ଶାସନ, ଶୁଦ୍ଧ ମନ	।
ଯୋଜନା ସିଦ୍ଧିର କାରଣ	।।

ଦାସୋବାଚ

ଦାସେ କହିଲେ ହୋଇ ତୋଷ	।
ଏହାକି ଯୋଜନାର ଶେଷ	?

କି ଅବା ଆଉ ଏହାପରେ	।
ଯୋଜନା ରହିଛି ମନରେ	।।

ମିଶ୍ରୋବାଚ

ମିଶ୍ରେ କହନ୍ତି ଶୁଣ ବାବୁ	।
ସରି ତ ଗଲାନାହିଁ ସବୁ	।।

ହୋଇଛି ଏ ଯେଉଁ ଯୋଜନା	।
ଏହିଟି ମାତ୍ରକ ସୂଚନା	।।

ଯୋଜନାର ଏ ଅନୁକୂଳ	।
ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ସୃଷ୍ଟି ମୂଳ	।।

ଏ ଯୋଜନାରେ ଅଛି ଯାହା	।
କ୍ରମରେ କହବଇଁ ତାହା	।।

ବେକାର କେହି ନ ରହିବେ	।
ବିବିଧ କର୍ମରେ ଲାଗିବେ	।।

କ୍ଷୁଦ୍ର ବୃହତ ଜଳାଧାର	।
ରହିଛି ଯୋଜନା ମଧ୍ୟର	।।

କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ ଉନ୍ନୟନ	।
ଯୋଜନା କରିଛି ବିଧାନ	।।

ସହର ଅବା ଗ୍ରାମବାସୀ	।
କର୍ମ କରିବେ ମିଳିମିଶି	।।

ନୂତନ କଳ କାରଖାନା	।
ବସିବ ଅଛି କଳପନା	।।

ବଡ଼ ଯେ କାରଖାନା ଥିବ	।
ତହିଁରେ ଟିକସ ବସିବ	।।

ଛୋଟ ଶିଳ୍ପର ବୃଦ୍ଧି ପାଇ	।
ଉପଯୋଗରେ ଆସିବଇଁ	।।

ମଧ୍ୟମ ଶ୍ରେଣୀ ଲୋକ ଯେତେ	।
ସୁବିଧା ନପାଇବେ ତେତେ	।।

ଅଳପ ଦିନେ ଅର୍ଥନୀତି	।
ଲଭିବ ଅବଶ୍ୟ ପ୍ରଗତି	।।

ମଧ୍ୟମବିତ୍ତ ଲୋକେ ତେବେ	।
ସୁଯୋଗ ଅବଶ୍ୟ ଲଭିବେ	।।

ଏମନ୍ତ ପାଞ୍ଚ ବରଷର	।
ଯୋଜନା କଥା ହେଲା ସାର	।।

ଏତିକି କଥା ମନେ ରଖ	।
ଆହୁରି ଅଛି ତ ଅନେକ	।।

ଠିକେ ଠିକେ ଏ କଥାମାନ	।
ଆଜ ମୁଁ କରିଲି ବୟାନ	।।

ଗୈାର-ଚନ୍ଦ୍ରିକା ସମ ଏହା	।
ବର୍ଣ୍ଣନା କଲି ଆଜି ଯାହା	।।

ଭଣଇଁ ଜଣେ ଦେଶବାସୀ	।
ବଚନ ନହେଉ ମୋ ବାସି	।।

ପାଶୋରି ମନୁ ଭେଦଭାବ	।
ସହଯୋଗରେ ଚିତ୍ତ ଦେବ	।।

ଆମ୍ଭେ ତ ଭାରତ ସନ୍ତାନ	।
ହୋଇ ସକଳେ ଏକମନ	।।

କରମ କରିବା ସାଧନ	।
ଅଥବା ବରିବା ମରଣ	।।

ଜନନୀ ପାଦ ବେନି ଛୁଇଁ	।
ଆସ ପ୍ରତିଜ୍ଞା କର ଭାଇ	।।

ଯୋଜନା ହୋଇବ ସଫଳ	।
ଲୋଡ଼ା କେବଳ ମନବଳ	।।

ସାହା ହୋଇବେ ଜଗନ୍ନାଥ	।
ହସିବ ସୁନାର ଭାରତ	।।

ଭବିଷ୍ୟ ହୋଇବ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ	।
କଥା ରହିବ କାଳ କାଳ	।।

କାମନା ହୋଇବ ସଫଳ	।
ଆନନ୍ଦେ ହରି ହରି ବୋଲ	।।

ଇତି ଶ୍ରୀ ଯୋଜନା ଭାଗବତେ ସ୍ୱାଧୀନ ପୁରାଣ କଥାରମ୍ଭେ

ନାମ ପ୍ରଥମୋଽଧ୍ୟାୟ ।

***

ଦ୍ୱିତୀୟ ଅଧ୍ୟାୟ

ଦାସୋବାଚ

ଶୁଣି ସାନନ୍ଦ ଗ୍ରାମବାସୀ	।
ଦାସେ କହିଲେ ହସି ହସି	।।

ସକଳ ଶୁଣିଗଲି ମୁହିଁ	।
ସନ୍ଦେହ ମନୁ ତୁଟୁ ନାହିଁ	।।

ଏତ ଅଳପ କଥା ନୁହେଁ	।
କହିଲେ ନ ଚଳିବ ମୁହେଁ	।।

ବହୁତ ଧନ ହେବ ବ୍ୟୟ	।
କିଏ ବା କରିଛି ସଞ୍ଚୟ	?

କାହୁଁ ଆଣିବେ ସରକାର	।
ତୁଲାଇବାକୁ ବ୍ୟୟଭାର	?

କଳ୍ପନା କରିଛନ୍ତି କେତେ	।
ଜାଣକି ବ୍ୟୟ ହେବ ଏଥେ	।।

ମିଶ୍ରୋବାଚ

ମିଶ୍ରେ କହନ୍ତି ଶୁଣ ଦାସେ	।
ଧନ୍ୟ ବୋଲିବା ସେ ସାହସେ	।।

ଦୁଇ ହଜାର ଅଣଷଠି	।
କୋଟି ଟଙ୍କାର କଥା ଏ ଟି	।।

ଯୋଜନା ସାର୍ଥକ ହୋଇବ	।
ଯେବେ ଏ ଧନ ବ୍ୟୟ ହେବ	।।

କେନ୍ଦ୍ର, ଅଞ୍ଚଳ ଦୁହେଁ ମିଶି	।
ବାର୍ଷିକ ରାଜସ୍ୱରୁ କିଛି	।।

ସଞ୍ଚିବେ ହୋଇଅଛି ଥୟ	।
ଯୋଜନା ଲାଗି ହେବ ବ୍ୟୟ	।।

ସଞ୍ଚିବ ରେଲବାଇ କିଛି	।
ସେ କଥା ଧରା ଯାଇଅଛି	।।

ପାଞ୍ଚ ବରଷ କାଳ ଧରି	।
ସଞ୍ଚିବେ ଅର୍ଥ ଏହିପରି	।।

ସାତଶ ଅଠତ୍ରିଶ କୋଟି	।
ଏ ଦୁଇଥିରୁ ମିଳିବଟି	।।

ଦେଶରୁ ମଗାହେବ ଋଣ	।
ମିଶିବ ଆସି ସେହି ଧନ	।।

ପାଞ୍ଚଶ କୋଡ଼ିଏ କୋଟି ସେ	।
ମିଳିବା ପରି ଆଶା ଦିଶେ	।।

ଷ୍ଟାର୍ଲିଙ୍ଗ୍ ପାଣ୍ଠି ନାମେ ଯାହା	।
ବିଲାତ ଦେଶେ ଅଛି ତାହା	।।

ଦୁଇଶ ନବେ କୋଟି ଟଙ୍କା	।
ତହୁଁ ମିଳିବ କର ଲେଖା	।।

ଶହେ ଛପନ କୋଟି ଅର୍ଥ	।
ବାହାର ସାହାଯ୍ୟ ଏ ତଥ୍ୟ	।।

ଆହୁରି ଅଛି ମିଳିବାର	।
ଆଶା କରନ୍ତି ସରକାର	।।

ମିଳୁ ନ ମିଳୁ ଏହି ଧନ	।
ବସାଇ ଟିକସ ମାଗଣ	।।

ତିନିଶ ପଞ୍ଚଷଠି କୋଟି	।
ଏଥୁ ମିଳିବା ପ୍ରମାଣଟି	।।

ଏ ରୂପ ସବୁ ହେଲେ ମୋଟ	।
ନ ହେବ ବ୍ୟୟକୁ ନିଅଣ୍ଟ	।।

ଦେଶର ମଙ୍ଗଳ ଅର୍ଥରେ	।
ଲାଗିବ ନାନା ନିଯୋଗରେ	।।

ଜଳସେଚନ କୃଷି ଆଦି	।
ବିଧିରେ ବିଜୁଳି ସମ୍ପାଦି	।।

ଗ୍ରାମମଙ୍ଗଳ ଥଇଥାନ	।
ଶିଳ୍ପ ଯୋଗାଣ କର୍ମମାନ	।।

ସାଧିତ ହେବ ଏହି ଧନେ	।
ଦେଶ ପୂରିବ ଧନଧାନ୍ୟେ	।।

ଦାସୋବାଚ

ଦାସେ କହନ୍ତି ମିଶ୍ରେ ଶୁଣ	।
କର ହେ ସନ୍ଦେହ ଭଂଜନ	।।

ଅର୍ଥର ମୂଳେ ଏ ସମସ୍ତ	।
ରାଜସ୍ୱ ହେଲା ସାରତତ୍ତ୍ୱ	।।

ନିଅଣ୍ଟ ହେଲେ ରାଜ୍ୟେ ଧନ	।
ତହିଁକି ହେବ କି ବିଧାନ	।।

ମିଶ୍ରେ କହିଲେ ସେଥିପାଇଁ	।
ଉପାୟ ଶୁଣ କହୁଥାଇଁ	।।

ଆଦାୟ ରାଜସ୍ୱକୁ ଯେବେ	।
ଖରଚ ବଳିପଡ଼େ ତେବେ	।।


ଗଚ୍ଛିତ ପାଣ୍ଠିରୁ ସେ ଧନ	।
ହୋଇ ପାରିବ ଆୟୋଜନ	।।

ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କରୁ ଅଥବା	।
ସେ ବ୍ୟୟ ହୋଇଯିବ ନିର୍ଭା	।।

ବଳକା ଖର୍ଚ୍ଚ ତାକୁ କହି	।
ନିଅଣ୍ଟ ବେଳ ସାହା ଏହି	।।

ଦାସେ କହିଲେ ଶୁଣି ଏହା	।
କହ ହେ ମିଶ୍ରେ ପୁଚ୍ଛେଁଯାହା	।।

ଅଧିକ ନୋଟ ଛପାଇଲେ	।
ଏ ବ୍ୟୟ ନୋହିବ ବି ଭଲେ	?

ଏ ଭଳି ମୂଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ପାଇଁ	।
ଦେଶର ଅବସ୍ଥା କି ନାହିଁ	।।

ଉପକାର ବା ଅପକାର	।
ବୁଝିବା ପାଇଁ ମନ ମୋର	।।

ମିଶ୍ରୋବାଚ

ମିଶ୍ରେ କହନ୍ତି ଶୁଣ ଭାଇ	।
ସେ କଥା କହୁଛି ବୁଝାଇ	।।

ବଳକା ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇବାରୁ	।
ଅଧିକ ଟଙ୍କା ହୁଏ ଚାଲୁ	।।

ସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ କିନ୍ତୁ ଭାଇ	।
ମୂଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ଟି ହୁଏ ନାହିଁ	।।

ନ ବଢ଼ି ଦେଶେ ଉତ୍ପାଦନ	।
ଚାଲୁ ହୋଇଲେ ବେଶୀ ଧନ	।।

ମୂଦ୍ରାସ୍ଫୀତିଟି ହୁଏ ଜାଣ	।
ଏ କଥା ଅଶୁଭ ଲକ୍ଷଣ	।।

ଏ ପ୍ରଥା ରୋକିବାର ପାଇଁ	।
ନାନା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ହୋଇ	।।


ଗତ ଯୁଦ୍ଧକୁ ହେତୁ କର	।
ଥିଲେ ଇଂରାଜ ସରକାର	।।

ଆମ ଦେଶର ଆମଦାନି	।
ପଦାର୍ଥ ନେଇଥିଲେ କିଣି	।।

ଦେଇ ନ ଥିଲେ ମୂଲ୍ୟ ତାର	।
ଅନେକ ଧନ ଏ ପ୍ରକାର	।।

ତାଙ୍କ ଦେଶରେ ଅଛି ରହି	।
ଆମ୍ଭ ଗଚ୍ଛିତ ପାଣ୍ଠି ସେହି	।।

ପ୍ରତି ବରଷ ସେହି ଧନ	।
ଦିଅନ୍ତି କିଛି ପରିମାଣ	।।

ପଇଠ କରନ୍ତି ସେ ଯାହା	।
ଆମ୍ଭ ବଳକା ଧନ ତାହା	।।

ଯେତିକି ଦିଅନ୍ତି ସେ ଧନ	।
ବ୍ୟୟ ହୁଏ ସେ ପରିମାଣ	।।

ଯୋଜନା ବ୍ୟବସ୍ଥାଟି ଥୟ	।
ମୂଦ୍ରାସ୍ଫୀତିର ନାହିଁ ଭୟ	।।

ତଥାପି ହୋଇଲେ କଳଣା	।
ଉନ୍ନତିମୂଳକ ଯୋଜନା	।।

ମୂଦ୍ରାସ୍ଫୀତିର ସମ୍ଭାବନା	।
ଅଛିଟି ମନେ କର ଘେନା	।।

ଏଥକୁ ଆମ୍ଭ ସରକାର	।
ଅଟନ୍ତି ଦୃଢ଼ ପରିକର	।।

କେସନେ ଏହି ମୂଦ୍ରାସ୍ଫୀତି	।
ଦେଶରେ ନୋହିବେ ଉତ୍ପତ୍ତି	।।

ତହିଁକି ବିଶେଷ ବିଧାନ	।
ଖଞ୍ଜି ଅଛନ୍ତି ବୁଦ୍ଧିମାନ	।।

ଟିକସ ଋଣ ରୂପେ ଯେବେ	।
ଦେଶରୁ ଆୟ ହେବ ତେବେ	।।

ବଳକା ଖର୍ଚ୍ଚ ଊଣା ହେବ	।
ମୂଦ୍ରାସ୍ଫୀତିର ଭୟ ଯିବ	।।

ସ୍ୱଳ୍ପ ସଞ୍ଚୟ କଲେ ଜନ	।
ସଂକଟ ହେବ ନିବାରଣ	।।

ଦାସୋବାଚ

ଦାସେ କହିଲେ ଏହା ଶୁଣି	।
ସଂଶୟ ଏକ ଅଛି ପୁଣି	।।

ବିଦେଶୀ ଧନ ସହାୟତା	।
ଆମ୍ଭ ଅହିତ ନୁହେଁ କି ତା	।।

ଆମ୍ଭର ଦେଶ ତ ସ୍ୱାଧୀନ	।
ହୋଇବୁଁ ସିନା ପରାଧୀନ	।।

ବିଦେଶୁ ଆଣିଲେ ସାହାଯ୍ୟ	।
ହୋଇବ ତେବେ କେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟ	?



ମିଶ୍ରୋବାଚ

ମିଶ୍ରେ କହିଲେ ଶୁଣ ଦାସେ	।
ପରାଧୀନତା ନୁହଁଇ ସେ	।।

ରାଜନୀତିକ ପରାଧୀନ	।
ନୋହିବା ଆମ୍ଭେ କଦାଚନ	।।

ଯେବେ ଉନ୍ନତି ଲାଭ ପାଇଁ	।
ଧନ ଆମ୍ଭର ଲୋଡ଼ା ହୋଇ	।।

ତହିଁକୁ ବିଦେଶରୁ ବିତ୍ତ	।
ଗ୍ରହଣ ନୋହେ ଅନୁଚିତ	।।

ଉନ୍ନତ ଦେଶ ଯେତେ ଯହିଁ	।
ବାହାରୁ ଧନ ଆସି ତହିଁ	।।

ଉନ୍ନତି ହୋଇଛି ସାଧିତ	।
ଏ ନୀତି ନୁହେଁ ଅଣହିତ	।।


ପୁଣି ଆମ୍ଭର ଯୋଜନାରେ	।
ବାହାର ସାହାଯ୍ୟ ପ୍ରକାରେ	।।

ଧରାଯାଇଛି ଯେଉଁ ଧନ	।
ବେଶୀ ନୋହେ ତା ପରିମାଣ ।।

ଖରଚ ସଙ୍ଗେ ତୁଳନାରେ	।
ବହୁତ ନୋହେ କଳନାରେ	।।

ଦାସୋବାଚ

ଦାସେ କହନ୍ତି ଶୁଣି ଏହା	।
ବୁଝିଲୁ କହିଗଲ ଯାହା	।।

ଭାବୁଛି ଏତେ ମାନସରେ	।
ଯେବେ ଏ ସାହାଯ୍ୟ ନମିଳେ	।।

ତେବେ ଏ ଦେଶବାସୀ ସବୁ	।
ସେ ଧନ ଦେବେ ସିନା ବାବୁ	।।


ଯଥାର୍ଥ କହିଅଛ ଦାସେ	।
ଉତ୍ତର ଦେଲେ ମଧୁମିଶ୍ରେ	।।

ସାହାଯ୍ୟ ଯଦି ନ ମିଳିବ	।
ଦେଶରୁ ଋଣ ମଗାଯିବ	।।

ଅଥବା ଟିକସ ବଢିଲେ	।
ଯୋଜନା ସିଦ୍ଧ ହେବ ଭଲେ	।।

ବଳକା ଖର୍ଚ୍ଚ ନୀତି ଧରି	।
ଯୋଜନା ହେବ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ	।।

ତ୍ୟାଗଟି ମୂଳ ମନ୍ତ୍ର ତାର	।
ତହିଁକି ହୋଇବା ତତ୍ପର	।।

ଦାନା କନା ଯା ମିଳୁଅଛି	।
ତାହାର ଥୟ ନାହିଁ କିଛି	।।

ଊଣା ଅଧିକ ହୋଇପାରେ	।
ଆଗତ ପାଞ୍ଚ ବରଷରେ	।।

କିନ୍ତୁ ଏ ରୂପ ତ୍ୟାଗଫଳ	।
ଭବିଷ୍ୟ ନିଶ୍ଚୟ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ	।।

ପୂର୍ବେ ତ କହିଅଛି ମୁହିଁ	।
ଯୋଜନା ଶେଷ ହେଉନାହିଁ	।।

ଏହାକୁ ପ୍ରାଥମିକ ଜାଣ	।
ପାଞ୍ଚ ବରଷ ପରିମାଣ	।।

ଏକାଳେ ଯେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟହେବ	।
ଆଖିକୁ ଆୟ ନ ଦିଶିବ	।।

ଦଶ ବା ପନ୍ଦର ବରଷେ	।
ସୁଫଳ ଫଳିବ ବିଶେଷେ	।।

ତଥାପି ପାଞ୍ଚ ବରଷରେ	।
ଆୟ ବଢ଼ିବ ନିଶ୍ଚିତରେ	।।

ଏବେ ହୋ ନଅକୋଟି ଟଙ୍କା	।
ଦେଶର ଆୟ ରୂପେ ଲେଖା	।।

ପାଞ୍ଚ ବରଷ ଗଲେ କଟି	।
ତାହା ହୋଇବ ଦଶ କୋଟି	।।

ଏଣୁ ଅଳପ ଆୟ ବୋଲି	।
ବିଚାର କରନାହିଁ ଖାଲି	।।

ଏଥୁଁଅଧିକ ଅସମ୍ଭବ	।
ସୁବୁଦ୍ଧି ମନେ ବିଚାରିବ	।।

ଦେଶର ଅବସ୍ଥାକୁ ଚାହିଁ	।
ଅଧିକ ଆଶା ଏବେ ନାହିଁ	।।

ଏ ଅଟେ ଅର୍ଥର ବିଚାର	।
କହିଲି ଯାହା କଥାସାର	।।

ଆଜିର ସଭା ଭଙ୍ଗହେଉ	।
କାଲି କହିବି କିଛି ଆଉ	।।

ଖାଦ୍ୟ କୃଷିର କଥା ଯେତେ	।
ଆସିବ ଶୁଣିବ ସମସ୍ତେ	।।

କହିବି ସକଳ ବୁଝାଇ	।
ଦେଶ ତ ଆମ୍ଭର ଅଟଇ	।।

ସକଳେ ହୋଇ ଏକମନ	।
କର ହେ ମଙ୍ଗଳ ବିଧାନ	।।

ସାହା ହୋଇବେ ଚଉବାହା	।
ସେ ଏକା ଜଗତର ନାହା	।।

ଇତିଶ୍ରୀ ଯୋଜନା ଭାଗବତେ ଧନ ବିଭାଗ ବର୍ଣ୍ଣନେ

ନାମ ଦ୍ୱିତୀୟ ଅଧ୍ୟାୟ ।

***

Unknown

ତୃତୀୟ ଅଧ୍ୟାୟ

ଆଗତ ଆଦ୍ୟ ମାର୍ଗଶୀର	।
ଯୋଗେ ସେ ଦିନ ଗୁରୁବାର	।।

ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୂଜନ ଘରେ ଘରେ	।
ସକଳେ ଆନନ୍ଦ ମନରେ	।।

ଦାସଙ୍କ ଚଉପାଢ଼ୀ ଠାରେ	।
ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ପୂଚ୍ଛା କଲେ	।।

କହ କହ ଯେ ଅଧିକାରୀ	।
ସକଳ କଥା ପଛ କରି	।।

‘‘ଅନ୍ନ ବିହୁନେ ହଂସ ହାନି	।
ଯୋଗ ସାଧିବ କାହା ଘେନି’’	।।

ଭାଗବତର ବାଣୀ ଏହା	।
ପାଶୋରି ଯାଉଛକି ତାହା	?


ପେଟ ଲାଗିତ ସବୁ ନାଟ	।
କି ଲାଭ ବସି ଶୂନ୍ୟ ହାଟ	?

ଆଗେ ଯୋଗାଡ଼ି ଖାଦ୍ୟକଥା	।
ପିଣ୍ଡକୁ ଗଢ଼ିଲା ବିଧାତା	।।

ଏ ଘେନି ଖାଦ୍ୟ କଥା କହ	।
ତେବେ ଏ ମନ ହେବ ଥୟ	।।

ଖାଦ୍ୟର ଅଭାବ ମୋଚନ	।
ତହିଁକି କି ଅଛି ବିଧାନ	।।

କୃଷି ତ ଜୀବିକା ଆମ୍ଭର	।
ତା ବିନେ ସୃଷ୍ଟି ନାରଖାର	।।

ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

ଏ କଥା ଶୁଣି ଅଧିକାରୀ	।
କହିଲେ ଶୁଣ କର୍ଣ୍ଣଡ଼େରି	।।


ଯୋଜନା ମଧ୍ୟେ କୃଷିପାଇଁ	।
ଅଧିକ ବିଚାର ଅଛଇ	।।

ଯୋଜନା କର୍ତ୍ତା ଯେଉଁମାନେ	।
ବିଦେଶୀ ନୁହନ୍ତି ସେମାନେ	।।

ଆମର ଜୀଅନ୍ତେ ଜୀଇବେ	।
ଆମ୍ଭ ମରଣେ ନାଶଯିବେ	।।

ଆମ୍ଭ ସଭିଙ୍କ ଭାଗ୍ୟଡ଼ୋରି	।
ଏକା ସୂତାକୁ ମୋଟ କରି	।।

ବଳି ତ ଗଢ଼ିଛି ବିଧାତା	।
କିଏ ବା ନ ଜାଣେ ଏ କଥା	।।

ତେଣୁ ଏ ଦେଶ କଥାମାନ	।
ବିଚାରେ ସର୍ବେ ସାବଧାନ	।।

ଘୁଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ଅନ୍ନଚିନ୍ତା	।
ହୋଇଛି ବିଶେଷ ବ୍ୟବସ୍ଥା	।।

ବୃଦ୍ଧି ନୋହିଲେ ଉତ୍ପାଦନ	।
ସକଳ କଥା ଅକାରଣ	।।

ତେଣୁ ହେ କୃଷି ପଦେଏକା	।
ବ୍ୟୟଟି ଲେଖିଲେ ଅଧିକା	।।

ଦୁଇ ସହସ୍ରଅଣଷଠି	।
କୋଟି ଟଙ୍କାର ବ୍ୟବସ୍ଥାଟି	।।

ବ୍ୟୟ ହୋଇବ ଯୋଜନାରେ	।
ତହିଁରୁ କୃଷି ବାବଦରେ	।।

ତିନିଶ ଏକଷଠି କୋଟି	।
କେବଳ ବ୍ୟୟ ହୋଇବଟି	।।

ଭୂମି କର୍ଷଣେ କିସ ହେବ	।
ଜଳ ବିହୁନେ ନାଶଯିବ	।।

ସାର ବିଚାରି ଏ କଥାଟି	।
ଏକଶ ଅଠଷଠି କୋଟି	।।

ଜଳସେଚନ ଲାଗି ବ୍ୟୟ	।
ହୋଇବ ବୋଲି ଅଛି ଥୟ	।।

ଦୁଇଶ ଛଅଷଠି କୋଟି	।
ବ୍ୟୟରୁ ରଖିଛନ୍ତି କାଟି	।।

ଜଳସେଚନ ବହୁ-ମୁଖୀ	।
ଯୋଜନା ତଳେ ତାକୁ ଲେଖି	।।

ଏ ମଧ୍ୟେ ବିଜୁଳି ଯୋଗାଣ	।
ହେବାର ଅଛି ଆୟୋଜନ	।।

ଖର୍ଚ୍ଚରୁ ଶତକରା ଧରି	।
ବତ୍ରିଶ ଭାଗ ଏହିପରି	।।

ବ୍ୟୟିତ ହେବ କୃଷିକର୍ମେ	।
ଯୋଜନା ଗଢ଼ା ଏହି ମର୍ମେ	।।

ଏ ଭାବେ ଖାଦ୍ୟର ଅଭାବ	।
ହୋଇବ ନିଶ୍ଚୟ ଲାଘବ	।।

ପରଦେଶକୁ ନ ଚାହିଁବା	।
ସ୍ୱଚ୍ଛନ୍ଦେ କାଳ କାଟିନେବା	।।

ଦାସୋବାଚ

ଦାସେ କହିଲେ ଅଧିକାରୀ	।
ବିଷୟ କହ ହେ ବିସ୍ତାରି	।।

କହିଲ କଥାଟିଏ ଭଲ	।
ମନରେ ଗୟାଳି ରଖିଲ	।।

ପରଦେଶରୁ ଖାଦ୍ୟ ଆସି	।
ପୋଷି ହେଉଛୁ ଦେଶବାସୀ	।।

ଏତେକେ ଆମ୍ଭ ବଡ଼ପଣ	।
ସରିଯାଉଛି ବୋଲି ଜାଣ	।।

ଆମ୍ଭରି ଅପାରଗ ପଣେ	।
ଏକଥା ସିନା ଶୁଣୁ କର୍ଣ୍ଣେ	।।


ସବୁରି ମୂଳେ ସହଯୋଗ	।
ବିଚାରିବାର କଥା ଆଗ	।।

ଜାଣ କି ଆହେ ଅଧିକାରୀ	!
ବାହାର ଦେଶୁଁ ଏହିପରି	।।

ଆସେ ଯେ ଖାଦ୍ୟ ଦ୍ରବ୍ୟମାନ	।
କେତେ ତହିଁର ପରିମାଣ	।।

ବିଅର୍ଥେ ବହୁ ଧନ ଦେଇ	।
ବିଦେଶୁଁ ଖାଦ୍ୟ ଆଣୁ ବହି	।।

ଚାହୁଁ ଜଳକା ପରି ଆମ୍ଭେ	।
ଅନାଇଁ ରହିଅଛୁଁ ସର୍ବେ	।।

ମୁଣ୍ଡର ଝାଳ ତୁଣ୍ଡେ ମାରି	।
ଖଟି ତ ଯାଉଁ ଭୋକେ ମରି	।।

ଏ ଧନ ବିଦେଶକୁ ଯାଏ	।
ବୁଲୁଁ ବାବନା-ଭୂତ ପ୍ରାୟେ	।।

ହେ ଅଧିକାରୀ, ଜାଣ ଯେବେ	।
ସକଳ କଥା କହ ତେବେ	।।

ଚେତିବେ ଆମ୍ଭଦେଶ ଲୋକେ	।
କମର ଭିଡ଼ିଦେବେ ଆପେ	।।

କେତେ ଆଣୁଛୁଁ ବିଦେଶରୁ	।
କେତେ ଗଣୁଛୁଁ ଆମ୍ଭେ ଘରୁ	।।

କାହିଁକି ହୁଏ ଏ ଅବସ୍ଥା	।
କି ତାର ପ୍ରତିକାର ପନ୍ଥା ?	।।

ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

ଶୁଣ ହୋ ଦାସେ ଦେଇ ମନ	।
କରୁଛି ସକଳ ବୟାନ	।।

ଏତେ ବୋଲି ସେ ଅଧିକାରୀ	।
କହନ୍ତି ବିଷୟ ବିସ୍ତାରି	।।


ଗତ କେତେକ ବର୍ଷହେଲା	।
ଖାଦ୍ୟ ଏ ଦେଶେ ନଅଣ୍ଟିଲା	।।

ତେଣୁ ବିଦେଶୁ ଖାଦ୍ୟଦ୍ରବ୍ୟ	।
ଆଣିବା ହୋଇଛି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ	।।

ପ୍ରାୟ ତିରିଶ ଲକ୍ଷ ଟନ୍‌	।
ଆମଦାନୀର ପରିମାଣ	।।

ଟଙ୍କା ତେତିଶ କୋଟି ପ୍ରାୟ	।
ଏହା ଫଳରେ ପଡ଼େ ଦେୟ	।।

ଯେ ଅନୁପାତେ ଲୋକସଂଖ୍ୟା	।
ବଢ଼ୁଛି ଦେଖି ହୁଏ ଶଙ୍କା	।।

ଅଧିକ ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ	।
ବିଧାନ ନ କଲେ ବହନ	।।

ବଂଶ ବଢ଼ଇ ଯେଉଁପରି	।
ଭୋକରେ ଦେଶ ଯିବ ସରି	।।

ପେଟ ବଢ଼ିବ ଚାହୁଁ ଚାହୁଁ	।
ଖାଦ୍ୟ ମିଳିବ ଆଉ କାହୁଁ	?

ବର୍ତ୍ତମାନର ଯେ ଅଭାବ	।
ଦୁଇ ଗୁଣରେ ବୃଦ୍ଧିହେବ	।।

ଗଣନା କରି ଏ ପ୍ରକାର	।
ଯେ ଭଳି ହୋଇଛି ବିଚାର	।।

କହୁଛି ଶୁଣ ମନ ଦେଇ	।
ବଳିବ ଅଭାବଟି ଯାଇ	।।

ଯୋଜନା କରିଛି ଭିଆଣ	।
ଅଧିକ ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ	।।

ପାଞ୍ଚ ବରଷ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ	।
ହୋଇଲେ ଯୋଜନା ଏପରି	।।

ନିଅଣ୍ଟ କାହିଁ ଉଭାଇବ	।
ଦଶ ଗୁଣାରେ ଲାଭ ହେବ	।।

ପରକୁ ଆଉ ନ ଚାହିଁବା	।
ଆପଣା ସୁଖରେ ଚଳିବା	।।

ଦାସୋବାଚ

ଦାସେ କହିଲେ ଏହା ହେଲେ	।
ମୂଲ୍ୟତ ଊଣା ହେବ ଭଲେ	।।

ଅଧିକ ଶସ୍ୟ ଉପୁଜିବ	।
ଦେଶର ଦୁର୍ଦ୍ଦିନ ଘୁଞ୍ଚିବ	।।

ଯୋଜନା ହେଲେ ଫଳବତୀ	।
ନ ଥିବ ଦେଶର ଦୁର୍ଗତି	।।

ଦର ନିଶ୍ଚୟ ହେବ ଊଣା	।
କି କୁହ ଅଧିକାରୀ ନନା	!

ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

ଶୁଣି କହନ୍ତି ଅଧିକାରୀ	।
ସେ ଆଶା କରୁଛ କିପରି ?	।।

ଯୋଜନା ଶେଷଭାଗେ ଅବା	।
ଦର କମିବ ବିଚାରିବା	।।

ଅଧିକ ପରିମାଣେ ତାହା	।
କମିବ ନ ବିଚାର ଏହା	।।

ସଂସାରେ ଯହିଁ ଦୃଷ୍ଟି ଦେବ	।
ଧାନର ଅଭାବ ଶୁଣିବ	।।

ଚାଉଳ ବଦଳରେ ଯେବେ	।
ଗହମ ଖାଦ୍ୟ ଚଳାଇବେ	।।

ଖାଦ୍ୟସଂକଟ ବହୁ ଗୁଣ	।
ଊଣା ହୋଇବ ନିଶ୍ଚେ ଜାଣ	।।

ମାଣ୍ଡିଆ ଅଥବା ବାଜରା	।
ମକା ହୋଇଲେ ଖାଦ୍ୟ ଧାରା	।।

ଖାଦ୍ୟସଂକଟ କିୟଦଂଶ	।
ହୋଇବ ଊଣା ତ ଅବଶ୍ୟ	।।

ପଡ଼ିଛି ପଙ୍କାଳ ପଡ଼ିଆ	।
ତାହାକୁ କରିଲେ ଉଠିଆ	।।

ଉତ୍ତମ ଖତ ସାର ଦେଇ	।
କିଆରୀ ଉର୍ବର କରାଇ	।।

ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ମଞ୍ଜି ବୁଣା ହେବ	।
ଅବଶ୍ୟ ସୁଫଳ ଫଳିବ	।।

ଦାସୋବାଚ

କହିଲେ ଦାସେ, ଅଧିକାରୀ	।
ମୁଁ ଅଛି ମନରେ ବିଚାରି	।।

କଳ ଲଙ୍ଗଳେ ଚାଷ କଲେ	।
କ୍ଷେତେ ଅଧିକ ଫଳ ଫଳେ	।।

ଆମ୍ଭ ଦେଶରେ ସେ ପ୍ରଣାଳୀ	।
ହେବକି ନାହିଁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ	?


ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

ଶୁଣି କହନ୍ତି ଅଧିକାରୀ	।
କହୁଛି ବୃତାନ୍ତ ବିସ୍ତାରି	।।

କଳ ଲଙ୍ଗଳେ ଚାଷ କଥା	।
ନୁହଇ ଉଚିତ ସର୍ବଥା	।।

ପଡ଼ିଆ ବଣ ବୁଦା ଆଦି	।
ପଡ଼ିଥିବ ଯେ ଅନାବାଦି	।।

କଳ ଲଙ୍ଗଳ ଲୋଡ଼ା ତହିଁ	।
ଅନ୍ୟଥା ଆବଶ୍ୟକ ନାହିଁ	।।

ଅବା ଶ୍ରମିକ ଯେବେ ନାହିଁ	।
କଳ ଲଙ୍ଗଳ ଲୋଡ଼ା ହୋଇ	।।

ଏହି କାରଣୁ ଯୋଜନାରେ	।
କଳ ଲଙ୍ଗଳ ପ୍ରସାର ରେ	।।


ନାହିଁଟି ବିଶେଷ ଉଲ୍ଲେଖ	।
ଦାସେ ଏ କଥା ମନେ ରଖ	।।

ଗାଉଁଲୀ ଲଙ୍ଗଳରେ ଚାଷ	।
ଉତ୍ତମ ଅଟଇ ବିଶେଷ	।।

କଳ ଲଙ୍ଗଳ ଚାଷ ପାଇଁ	।
ସମୟ ଏବେ ଆସି ନାହିଁ	।।

ସମବାୟ ର ସୂତ୍ର ଧରି	।
ତିଆରି ହୋଇବ କିଆରୀ	।।

ଆକାରେ ବୃହତ ହୋଇବ	।
ଏ କଥା ଯେବେ ସମ୍ଭବିବ	।।

କଳ ଲଙ୍ଗଳେ ସେତେବେଳେ	।
ଫଳଦା ହେବ ଚାଷ କଲେ	।।

ଏବେ ହୋ, ସେ କଥା ପାଶୋରି	।
ଦେଶୀ ଲଙ୍ଗଳେ ଆଶ୍ରେ କରି	।।

ସାତ ପୁରୁଷୀ ଚାଷ ପନ୍ଥା	।
ଉତ୍ତମ ଅଟଇ ସର୍ବଥା	।।

ଗ୍ରାମ ଗୋଷ୍ଠୀର ଯେ ଯୋଜନା	।
ସେହିଟି ଶୁଭର ସୂଚନା	।।

ବିନା ଆୟସେ ଚାଷୀ ଭାଇ	।
ପାରିବ ସାହାଯ୍ୟ ଟି ପାଇ	।।

ଯୋଜନା କରିଛି ବ୍ୟବସ୍ଥା	।
‘‘ଜାତୀୟ ସଂପ୍ରସାରଣ’’ ତା	।।

କର୍ମ୍ମୀଏ ରହି ଏ ବିଭାଗେ	।
ଶିଖାଇ ଦେବେ ଅନୁରାଗେ	।।

ଚାଷର ଉନ୍ନତ ପ୍ରଣାଳୀ	।
ଦାସେ ନ ହୁଅ ମନେ ଭାଳି	।।

ସମବାୟର ସୂତ୍ର ଧରି	।
ଚାଷ ଚଳିବ ଯେଉଁ ପରି	।।

ସାହାଯ୍ୟ, ଶିକ୍ଷା ଦେବେ ଜନେ	।
ସଂପ୍ରସାରଣ କର୍ମ୍ମୀମାନେ	।।

ଆଗତ ଦଶ ବରଷରେ	।
ଆଶା ହେଉଛି ବିଶେଷରେ	।।

ଜାତୀୟ ସଂପ୍ରସାରଣର	।
ଯୋଜନା ହୋଇବ ସଫଳ	।।

ଏହି ବିଭାଗ କର୍ମୀ ସର୍ବେ	।
ଚାଷୀଙ୍କ ସେବାରେ ଆସିବେ	।।

ଆହୁରି କଥା ଏକ ଶୁଣ	।
ଏମନ୍ତ ହୋଇଛି ବିଧାନ	।।

ମିଳିତ ଚାଷ ପ୍ରଚଳନ	।
ପାଇଁ କି ମିଳିବଟି ଋଣ	।।

ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଋଣ ଦେବେ	।
ଚାଷୀଏ ଲାଭ ଉଠାଇବେ	।।

ଉନବିଂଶତି ଛୟାଳିଶ	।
ସତ ଚାଳିଶ ସାଲ ଶେଷ	।।

ହିସାବ କହୁଅଛି ଶୁଣ	।
ଦେଢ଼ଟି ଲକ୍ଷ ମୁଦ୍ରା ଋଣ	।।

ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଦେଇ ଅଛି	।
ଏ ଋଣ ଏବେ ତ ପଡ଼ିଛି	।।

ଉଣିସି ଶହ ଏକାବନ	।
ବାଉନ ସାଲର ପ୍ରମାଣ	।।

ସାର୍ଦ୍ଧ ଦ୍ୱାଦଶ କୋଟି ଟଙ୍କା	।
ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଋଣ ଲେଖା	।।

ଏ ଋଣ ପୁଣିହିଁ ବଢ଼ିବ	।
ଏକଶ କୋଟି ଟଙ୍କା ହେବ	।।

ପାଞ୍ଚ ବରଷ ଯୋଜନାର	।
ବିଧାନେ ହୋଇଅଛି ସାର	।।

ଦାସୋବାଚ

ଶୁଣ ହୋ ଅଧିକାରୀ ଭାଇ	।
କହିବ ଆମ୍ଭକୁ ବୁଝାଇ	।।

କାହୁଁ ମିଳିବ ଏହି ଋଣ	।
କହ ହେ ତହିଁର ପ୍ରମାଣ	।।

ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

ପଚାରିଲ ହେ ଦାସେ ଯାହା	।
ମୁଁ ଏବେ କହୁଅଛି ତାହା	।।

ଅଞ୍ଚଳ ସରକାରଙ୍କର	।
ଆହୁରି ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କର	।।

ସମବାୟର ବିଭାଗରେ	।
ଋଣ ମିଳିବ ସହଜରେ	।।

ଚାଷୀକୁ ସକଳ ସାହାଯ୍ୟ	।
ମିଳିବ ଏହା ମନେ ହେଜ	।।

ଆହୁରି ଅଛି ଯେ ବିଧାନ	।
ଶୁଣି ଆନନ୍ଦ ହେବ ମନ	।।

ପୁଣି ଯୋଜନା କମିଶନ	।
ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଛନ୍ତି ଜାଣ	।।

ସମିତି ମାନ ଗଢ଼ା ହେବ	।
ସମବାୟ ତା ମୂଳେ ଥିବ	।।

ଉଚିତ ଦରେ ଚାଷ ଦ୍ରବ୍ୟ	।
କିପରି କିଣା ବିକା ହେବ	।।

ଚଳିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବସାୟ	।
ସମିତି କରିବଟି ଥୟ	।।

ନାନା ବିଭାଗେ ବାଣ୍ଟ କରି	।
ବିକ୍ରୟ ହେବ ଯେଉଁ ପରି	।।

ତହିଁର ସୁବ୍ୟବସ୍ଥା ମାନ	।
ସମିତି କରିବ ବିଧାନ	।।

ଏ ସହଯୋଗ ପନ୍ଥା ନୀତି	।
ପ୍ରୟୋଜନୀୟ ଅଟେ ଅତି	।।

ସମାଜ, ଅର୍ଥ ନୀତି ବେନି	।
ଉନ୍ନତ ହେବ ଏହା ଘେନି	।।

ଦାସୋବାଚ

ଦାସେ କହିଲେ ରହ ରହ	।
ଆଉ ଗୋଟିଏ କଥା କହ	।।

ଏ ସମିତିର କାର୍ଯ୍ୟ କିସ	।
ବୁଝାଇ କହ ହେ ବିଶେଷ	।।

ଯାହା କହିଲ ଅଧିକାରୀ	।
ବୁଝିଲୁ ଏବେ ଭଲ କରି	।।

ତୁମ କହିବା ମର୍ମ୍ମ ଯାହା	।
ଶୁଣ ମୁଁ କହୁଅଛି ତାହା	।।


ଚାଷୀକୁ ଟଙ୍କା ଋଣ ଦେବେ	।
ଦ୍ରବ୍ୟ ବଜାରେ ବିକାଇବେ	।।

ଏତିକି ଭିନ୍ନ ଆଉ କିଛି	।
ସମିତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ କି ଅଛି	?

ଚାଷକୁ ଉତ୍ତମ ବିହନ	।
ଲୋଡ଼ା ହେବ ତ ଏହା ଜାଣ	।।

ତହିଁ ସଙ୍ଗକୁ ଉପଚାର	।
ଚାଷୀ ଲୋଡ଼ିବ ଭଲ ସାର	।।

ଏଥି ପାଇଁକି ଭଲା କିଛି	।
ସମିତି ବିଧାନ କରିଛି	?

ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

ଏ କଥା ଶୁଣି ଅଧିକାରୀ	।
କହିଲେ ହସି ହସି କରି	।।


ଦାସେ ହେ ପଚାରିଲ ଯାହା	।
ସମିତି ମୂଳ ମନ୍ତ୍ର ତାହା	।।

ଏ ସବୁ ସମିତି ବହିବ	।
ସକଳ ଉନ୍ନତି ଦେଖିବ	।।

ସହଯୋଗର ନୀତି ଧରି	।
ସମିତି ଏହା ଯିବ କରି	।।

ଯୋଜନା ଲକ୍ଷ୍ୟ କହେଁ ଶୁଣ	।
ଗ୍ରାମର ସୁପରିଚାଳନ	।।

ସମବାୟର ସୂତ୍ର ବଳେ	।
ସଭା ଚାଳିବେ ଅବହେଳେ	।।

କୃଷିର ଦିଗ ବଦଳାଇ	।
ଲାଗିବେ ଶିକ୍ଷା ଦେବା ପାଇଁ	।।

କୃଷିର ଗବେଷଣା ଥିବ	।
ପଚାଶ ଲକ୍ଷ ବ୍ୟୟ ହେବ	।।

ଏ ଅର୍ଥ ଯୋଜନା ବିଧାନ	।
ଶୁଣି ଆନନ୍ଦ ହେବ ମନ	।।

ଆହୁରି କେନ୍ଦ୍ର-ଗ୍ରାମମାନ	।
ବସିବ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରମାଣ	।।

ଦାସୋବାଚ

କଥାଏ ନୂଆ ଶୁଣିଲଇଁ	।
କେନ୍ଦ୍ର ଗ୍ରାମ ତ ଜଣାନାହିଁ	।।

ଏ କେଉଁ ଜାତି କଳପଣା	।
କହ ହେ ଅଧିକାରୀ ନନା	।।

କିପରି ହେବ କେନ୍ଦ୍ରମାନ	।
କାହିଁ ପାଇଁ କି ଏ ଭିଆଣ	।।

ଏଥିରେ କେଉଁ ଲାଭ ଅଛି	।
ବୁଝି ମୁଁ ନ ପାରିଲି କିଛି	।।


ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

କହନ୍ତି ହସି ଅଧିକାରୀ	।
ଶୁଣ ହେ କର୍ଣ୍ଣ ମନ ଡ଼େରି	।।

ଗୋମାତା ଦେଶର ଜୀବନ	।
ଏହା ତ ଶାସ୍ତ୍ରର ବଚନ	।।

ଶ୍ରେଷ୍ଠ ତ ଅଟଇ ଗୋଧନ	।
ଭାରତ ମୂଳ ନୀତି ଜାଣ	।।

ସେହି ନୀତିକୁ ମୂଳ କରି	।
ଯୋଜନା ଅଛିଟି ବିଚାରି	।।

ଚାରି ପାଞ୍ଚୋଟି ଗ୍ରାମ ହେବ	।
ସେ ପୁଣି ଲାଗି ଲାଗି ଥିବ	।।

ଏଭଳି ଗ୍ରାମ ବଛା ହେବ	।
କେନ୍ଦ୍ର ଗ୍ରାମେକ ଗଢ଼ା ଯିବ	।।


ପାଞ୍ଚଶ ଛଡ଼ା ଥିବେ ତହିଁ	।
ଜନ୍ମିବେ ଭଲ ଗୋରୁଗାଈ	।।

ଉତ୍ତମ ଷଣ୍ଢ ବଛା ହେବେ	।
ସେମାନେ ଗୋଷ୍ଠରେ ରହିବେ।।

ବଢ଼ିବ ଗୋଧନ ଦେଶରେ	।
ଉନ୍ନତି ହେବ ଅକ୍ଳେଶରେ	।।

ଛଅଶ କେନ୍ଦ୍ର ଏହିପରି	।
ଯୋଜନା ଅଛି ସ୍ଥିର କରି	।।

କେନ୍ଦ୍ର ଆହୁରି ଦେଢ଼ ଶତ	।
ଖୋଲିବ ଯୋଜନାର ମତ	।।

ଦିଆଇ ପୁଣି ଇଞ୍ଜେକ୍‌ସନ	।
ବାଛୁରୀ ହେବେ ପ୍ରଜନନ	।।

ଉତ୍ତମ ଷଣ୍ଢ ଜାତ ପାଇଁ	।
କଳ୍ପନା ପୁଣି ଅଛି ହୋଇ	।।

ଦୁଇଶ ପଚିଶଟି କେନ୍ଦ୍ର	।
ବସିବ ଏଥେଁ ନାହିଁ ଦ୍ୱନ୍ଦ	।।

ଔଷଧ, ଉତ୍ତମ ଭୋଜନ	।
ଗୋରୁଙ୍କ ଲାଗି ପ୍ରୟୋଜନ	।।

ଯୋଜନା ଅଛି ତହିଁ ପାଇଁ	।
ମନରେ ଭାବନା କି ପାଇଁ	?

ଦାସେ ହୋ, ସହଯୋଗ ବଳେ	।
ଅସାଧ୍ୟ ସାଧ୍ୟ ହେବ ହେଳେ	।।

ଭୂମି ସମସ୍ୟା ଅଛି ହୋଇ	।
କହିବି ସକଳ ବୁଝାଇ	।।

ରାତ୍ର ଅଧିକ ହୋଇଲାଣି	।
ଆଜି ମୁଁ ନେଉଛି ମେଲାଣି	।।

ମାର୍ଗଶୀରର ଗୁରୁବାର	।
ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୁଜାଟି ଆଜି ସାର	।।

ଆନନ୍ଦ ମନେ ସର୍ବେ ଯାଅ	।
ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ଭୋଗ ପାଅ	।।

ସକଳେ ହୋଇ ଏକମନ	।
କର ହେ ମଙ୍ଗଳ ବିଧାନ	।।

ହସିବ ଏ ଭାରତ ଭୂଇଁ	।
ଏଥେଁ ସନ୍ଦେହ ଲେଶ ନାହିଁ	।।

କର୍ମର ମୂଳେ ଏ ଜଗତ	।
କର୍ମଟି ଏକା ଚିର ସତ୍ୟ	।।

ଆମ୍ଭେ ତ ସ୍ୱାଧୀନ ସନ୍ତାନ	।
ରଖିବା ଦେଶ ଜାତିମାନ	।।

ସରବେ ହୋଇ ଏକ ମେଳ	।
ଆନନ୍ଦେ ହରି ହରି ବୋଲ	।।

ଇତି ଶ୍ରୀ ଯୋଜନା ଭାଗବତେ ଦାସାଧିକାରୀ ସମ୍ବାଦେ

ଖାଦ୍ୟ କୃଷି ବିଚାର ବର୍ଣ୍ଣନେ

ନାମ ତୃତୀୟ ଅଧ୍ୟାୟ ।

ଚତୁର୍ଥ ଅଧ୍ୟାୟ

ଗ୍ରାମର ଭାଗବତ ଘରେ	।
ସକଳେ ମିଳି ସନ୍ଧ୍ୟା କାଳେ	।।

ପୁରାଣ ପାଠ ଶେଷ ହେଲା	।
ଗ୍ରାମର ବିଚାର ପଡ଼ିଲା	।।

ଭଜନ ଦାସେ ସେ ଦିନରେ	।
ଯାଇ ଅଛନ୍ତି କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ତରେ	।।

ଅଧିକାରୀଙ୍କ ପଥ ଚାହିଁ	।
ଗ୍ରାମବାସୀଏ ଛନ୍ତି ରହି	।।

ସାଧୁ ପଧାନ ବିଚାରିଛି	।
ଆଜି ସେ ପଚାରିବ କିଛି	।।

ଜମିଦାରି ତ ଉଠିଗଲା	।
ରଇତ ପ୍ରଥା ଚାଲୁ ହେଲା	।।


ମଧ୍ୟ-ସ୍ୱତ୍ୱର ଅଧିକାର	।
ଲୋପ ତ ହୋଇବ ଏଥର	।।

ଭୂମି କର୍ଷଣ ଯେ କରିବେ	।
ଭୂମିର ମାଲିକ ସେ ହେବେ	।।

ଏ ଘେନି ଯୋଜନାରେ ସଂସ୍ଥା	।
ହୋଇଛି କେଉଁ କେଉଁ କଥା	।।

ଆଜି ସେ କଥାଟି ବୁଝିବା	।
ମନରୁ ସନ୍ଦେହ ନାଶିବା	।।

ଅଧିକାରୀଏ ପ୍ରବେଶିଲେ	।
ସର୍ବେ ତାହାଙ୍କୁ ସମ୍ଭାଷିଲେ	।।

ପଧାନ ଦଣ୍ଡବତ ହୋଇ	।
ମନର କଥା ପଚାରଇ	।।




ପଧାନୋବାଚ

କହନ୍ତୁ ଆହେ ଅଧିକାରୀ	।
ଉଠିତ ଗଲା ଜମିଦାରୀ	।।

ଏଣିକି କି ହେବ ବିଚାର	।
ଶୁଣିବା ପାଇଁ ମନ ମୋର	।।

ମଧ୍ୟ-ସ୍ୱତ୍ୱର ଅଧିକାର	।
ଲୋପ ତ ହୋଇବ ଏଥର	।।

ପାଞ୍ଚ ବରଷ ଯୋଜନାରେ	।
ବିଧାନ ହୁଏ କି ପ୍ରକାରେ	।।

ଏଥକୁ ପଚାରଇଁ କିଛି	।
ଜାଣିବା ପାଇଁ ମନ ଅଛି	।।

ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

କହିଲେ ତହୁଁ ଅଧିକାରୀ	।
ଶୁଣ ହୋ ଯା ଅଛ ପଚାରି	।।

ମଧ୍ୟ-ସ୍ୱତ୍ୱର ଅଧିକାର	।
ଲୋପ ତ ହୋଇବ ମୁକର	।।

ସମବାୟର ସୂତ୍ରେ ଜାଣ	।
ହୋଇବ ନୂତନ ଭିଆଣ	।।

ନବୀନ ସାମାଜିକ ସଂସ୍ଥା	।
ହୋଇଛି ଏଥିରେ ବ୍ୟବସ୍ଥା	।।

‘କୋଠଚାଷ’ ସେ ବୋଲାଇବ	।
ଚାଷେ ସମସ୍ତେ ଯୋଗ ଦେବ	।।

ଗ୍ରାମର ଯେତେ ଭୂମିଥିବ	।
ସକଳେ କୋଠରେ ଚଷିବ	।।

ଭୂମିର ହୋଇବ ଉନ୍ନତି	।
ବଢ଼ିବ ଉତ୍ପାଦିକା ଶକ୍ତି	।।

ଗ୍ରାମ ମଧ୍ୟରେ ସହଯୋଗ	।
ବଢ଼ିବା ବିଚାରଟି ଆଗ	।।

କଥାଏ କହୁଛି ଆହୁରି	।
ଯୋଜନା ହୋଇଛି ଯେପରି	।।

ନିଜର ଇଚ୍ଛା ଅନୁସାରେ	।
ଯେ ଯେତେ ଭୂମି ରଖୁଥିଲେ	।।

ସେ ପ୍ରଥା ଅଚଳ ହୋଇବ	।
ତହିଁ କି ବାଧା ପ୍ରବର୍ତ୍ତିବ	।।

ଯୋଜନା କମିଶନ ମତ	।
ସାଧିତ ହେବ ଜନହିତ	।।

ଗୋଟିଏ ହଳ ସାହାଯ୍ୟରେ	।
ଯେ ଭୂମି ଚାଷ ହୋଇପାରେ	।।

ତହିଁର ତିନିଗୁଣା ଭୂମି	।
ରଖିବେ ମାତ୍ର ଗୃହ ସ୍ୱାମୀ	।।

ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିବାର ପାଇଁ	।
ଏହି ନିୟମ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାଇ	।।

ଯୋଜନା ପୁଣି କହିଛନ୍ତି	।
ଭୂମିର ଚାଷୀ ଯେ ଅଟନ୍ତି	।।

ପାଞ୍ଚବରଷ କାଳ ଯାଏ	।
ରହିଥିବେ ସେ ସେହି ପ୍ରାୟ	।।

ଦଖଲ ଉଚ୍ଛେଦ ନୋହିବ	।
ଚାଷୀ ଏ ସୁଯୋଗ ଲଭିବ	।।

ଭୂମିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ଯେ କ୍ଷେତ	।
ତହୁଁ ଚଉଠ ଅଂଶ ମାତ୍ର	।।

ରାଜସ୍ୱ ରୂପେ ଚାଷୀ ଦେବ	।
ଏଥିରୁ ଅଧିକ ନୋହିବ	।।

ପଧାନୋବାଚ

ପଧାନ କହଇ ବୁଝିଲି	।
ଏ କଥା ଜାଣି ମୁଁ ନ ଥିଲି	।।


ମୁଁ ଅଟେ ଜଣେ ଭାଗଚାଷୀ	।
କୁଟୁମ୍ବ ପୋଷେଁ ଭାଗ ଚଷି	।।

ଜମିଦାରଙ୍କ ନିଜ ଚାଷ	।
ଭୂମିରୁ ଚଷେଁ କିଛି ଅଂଶ	।।

ପୁଅ ମୋ ବ୍ୟବସାୟ କରି	।
ଆସିଛି କିଛି ଟଙ୍କା ଧରି	।।

କହଇ ଭୂମି କିଣ ବାପା	।
ଭାଗ ଚାଷରେ ନାହିଁ ନଫା	।।

ଯେ ଭୂମି ମୁହିଁ ଚଷୁ ଅଛି	।
ସେ ଖଣ୍ଡି କିଣିବିଭାବୁଛି	।।

ବିଚାର ମାଗୁ ଅଛି ମୁହିଁ	।
ଜାଣି ଥିଲେ ତା ଦିଅ କହି	।।




ଅଧିକାରୀଉବାଚ

ଏ କଥା ଶୁଣି ଅଧିକାରୀ	।
କହନ୍ତି ଦେଖିବା ବିଚାରି	।।

ହାତ ଚାଷକୁ ଛାଡ଼ ଯାହା	।
ତହୁଁ ବଳକା ହେଲେ ତାହା	।।

ସେ ଭୂମି-ଅଧିକାରୀଙ୍କର	।
ନାହିଁ ତହିଁରେ ଅଧିକାର	।।

ଜମିଦାରଙ୍କଠାରୁ ତୁମ୍ଭେ	।
କିଣି ପାରିବ ତାକୁ ଏବେ	।।

ପଧାନୋବାଚ

ଏ କଥା ଶ୍ରବଣେ ପଧାନ	।
କହେ ଆନନ୍ଦ ହେଲା ମନ	।।

ମୁଁ ସିନା କିଣିବି ବୋଲୁଛି	।
ଆହୁରି ପ୍ରମାଦ ତ ଅଛି	।।

ଜମିଦାରଙ୍କ ପାଶେ ଯେବେ	।
‘ଜମି କିଣିବି’ କହେ ତେବେ	।।

କେଜାଣି କେତେ ମୂଲ ତାର	।
କହିଲେ ବଳ କାହିଁ ମୋର	?

ତହିଁକି ସହଜ ଉପାୟ	।
ଥିଲେ ହେ ଅଧିକାରୀ କହ	।।

ଅଧିକାରୀଉବାଚ

କହିଲେ ଅଧିକାରୀ ହସି	।
ପଧାନ ଭାବ ନାହିଁ କିଛି	।।

କରର କେତେ ଗୁଣ ଦର	।
ସ୍ଥିର କରିବେ ସରକାର	।।

ପ୍ରଥମେ ବୁଝି ସ୍ଥିର କର	।
ସେ ଭୂମି ଜମିଦାରଙ୍କର	।।

ନିଜ ଚାଷର ମାତ୍ରା ଯାହା	।
ଅଧିକ ଅବା ଉଣା ତାହା	।।

ଯେବେ ଅଧିକେ ତାହା ଥିବ
ତୁମ୍ଭେ ତା ସହଜେ କିଣିବ	।।

ଦରକୁ ନ କର ଭାବନା	।
ତହିଁକି ରହିଛି ଯୋଜନା	।।

ଯେବେ ହେ ଧନଟି ନ ଥିବ	।
କିସ୍ତିରେ ପଇଠ କରିବ	।।

ଏ ଅଟେ ଯୋଜନାର ମତ	।
ନୋହିବ ଏଥୁଁ ବିପରୀତ	।।

ଚାଷୀଏ ଆନନ୍ଦ ହୋଇଲେ	।
ସକଳେ ହରି ବୋଲ ଦେଲେ	।।

ଇତି ଶ୍ରୀ ଯୋଜନା ଭାଗବତେ ଭୂମି ସମସ୍ୟା କଥନେ

ନାମ ଚତୁର୍ଥ ଅଧ୍ୟାୟ ।

***

ପଞ୍ଚମ ଅଧ୍ୟାୟ

ଫେରିଲେ ଦାସେ ସନ୍ଧ୍ୟାକାଳେ	।
ଳିଲେ ଭାଗବତ ଘରେ	।।

ସକଳେ ହୋଇ ହସ ହସ	।
ବୋଇଲେ ଦାସେ ଆସ ଆସ	।।

କେଉଁ ଆଡ଼କୁ ଯାଇଥିଲ	।
କାହିଁକି କାଲି ତ ନ ଥିଲ	।।

ଅଧିକାରୀଏ ଆସିଥିଲେ	।
ଭୂମି ସମସ୍ୟା ସେ କହିଲେ	।।

ଦାସେ କହିଲେ ଶୁଣ ଭାଇ	।
ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ଡାକି ଆଣ ଯାଇ	।।

ଆଜି ମାଧବ ଅଧିକାରୀ	।
ଯାଇ ଅଛନ୍ତି ସଭା କରି	।।


ଗ୍ରାମଗୋଷ୍ଠୀର ଯୋଜନାର	।
ହୋଇଛି ବିଶେଷ ବିଚାର	।।

ମିଶ୍ରେ ସେ କଥା ବାରି ଥିବେ	।
ଆସିଲେ ବୁଝାଇ କହିବେ	।।

ଏକାଳେ ମିଶ୍ରେ ପ୍ରବେଶିଲେ	।
ସକଳେ ଆନନ୍ଦିତ ହେଲେ	।।

ମଧ୍ୟରେ ଦେଲେ ସ୍ଥାନ ଛାଡ଼ି	।
ମିଶ୍ରେ ବସିଲେ ଚକାମାଡ଼ି	।।

କହିଲେ ହସ ହସ ହୋଇ	।
ସକଳ କୁଶଳ ତ ଭାଇ	?

କାହାନ୍ତି ଅଧିକାରୀ ନନା	।
ସଭା ଅଶୋଭା ତାଙ୍କ ବିନା	।।

ଦାସେ କହିଲେ ଅଧିକାରୀ	।
ଯାଇ ଅଛନ୍ତି ସଭା କରି	।।

ଡାକିଆସିଲି ତାଙ୍କ ଘରେ	।
ଶୁଣିଲି ଆସିବେ ଉଛୁରେ	।।

କ୍ଷେତ୍ର ପାଳଙ୍କ ବର ମୂଳେ	।
ସଭା ବସିଛି ସନ୍ଧ୍ୟା କାଳେ	।।

ସଡ଼କ ହୋଇବ ତିଆରି	।
ମିଶି ଅଛନ୍ତି ଗ୍ରାମ ଚାରି	।।

ସମାଜ ଆଉ ଅର୍ଥନୀତି	।
କି ରୂପେ ଲଭିବ ଉନ୍ନତି	।।

ସଭା ବସିଛି ସେଥିପାଇଁ	।
ଅଧୁକାରୀଏ ଛନ୍ତି ଯାଇଁ	।।

ଗ୍ରାମଗୋଷ୍ଠୀର ଏ ଯୋଜନା	।
ଏହା ତୁମ୍ଭଙ୍କୁ ଥିଲେ ଜଣା	।।

କହ ହେ ସକଳ ବୁଝାଇ	।
ଗ୍ରାମବାସୀଏ ଅଛୁଁ ଚାହିଁ	।।

ମିଶ୍ରୋବାଚ

ମିଶ୍ରେ କହନ୍ତି ଶୁଣ ଭାଇ	।
କହୁଛ ସକଳ ବୁଝାଇ	।।

ଯୋଜନା ବଳେ ହେବ ଯାହା	।
ତୁମ୍ଭେ ହେ ମନେ ରଖ ତାହା	।।

ଉନ୍ନତ କୃଷିର ବିଧାନ	।
ଲକ୍ଷ୍ୟ ଏଥିରେ ପ୍ରଧାନ	।।

ଆବର ବିବିଧ ଉନ୍ନତି	।
ଅଟଇ ଯୋଜନାର ନୀତି	।।

ଗ୍ରାମର ମଙ୍ଗଳ ଭିଆଣ	।
କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ ଉନ୍ନୟନ	।।

ପଡ଼ିବ ବନ୍ଧ ବାଡ଼ ମାନ	।
ସଡ଼କ ହୋଇବ ନିର୍ମାଣ	।।


ଏହି ଯୋଜନା ଚଳାଇବ	।
ସର୍ବଥା ଉନ୍ନତି ହୋଇବ	।।

ଏଥକୁ ଗ୍ରାମବାସୀ ଯେତେ	।
ମେଳରେ କରିବେ ସମସ୍ତେ	।।

ବିଶେଷ କଥା ଅଛି ଯାହା	।
ଏବେ ହୋ ଶୁଣ କହେ ତାହା	।।

ସରକାରଙ୍କ କର୍ମଚାରୀ	।
କରନ୍ତୁ ଏ କଥା ବିଚାରି	।।

ବସିଲେ କାର୍ଯ୍ୟ ନ ହୋଇବ	।
ସକଳ ଯୋଗ ପଣ୍ଡ ହେବ	।।

ଏଣୁ ହେ ହୁଅ ତତପର	।
ଆପଣା କାର୍ଯ୍ୟ ଆପେ କର	।।

କେବଳ ଏତିକି ମାତର	।
ସାହାଯ୍ୟ ଦେବେ ସରକାର	।।

ଗ୍ରାମ ସେବକ ଜଣେ ଜଣେ	।
ରହିବେ ଏବେ ସ୍ଥାନେ ସ୍ଥାନେ	।।

ଆସନ୍ତା ଦଶ ବରଷରେ	।
ଆମ୍ଭ ଭାରତ-ବରଷରେ	।।

ସେବକେ ସକଳ ଗ୍ରାମରେ	।
ରହିବେ ଯୋଜନା କ୍ରମରେ	।।

ଏମାନେ ଉପଦେଶ ଦେବେ	।
ଉନ୍ନତ କୃଷି କରାଇବେ	।।

ଏହି ଯୋଜନା ଅନୁକ୍ରମେ	।
ହେଲାଣି କାର୍ଯ୍ୟ କ୍ରମେ କ୍ରମେ	।।

ଏବେଟି ପଞ୍ଚାବନ ସ୍ଥାନେ	।
ସେବକ ଛନ୍ତି ଜଣେ ଜଣେ	।।

ଆହୁରି ପଞ୍ଚାବନ ଗୋଟି	।
ଯୋଜନା ସିଦ୍ଧ ହୋଇବ ଟି	।।

ଆସନ୍ତା ବରଷକେ ଜାଣ	।
ଏବିଧି ହେବ ସମାଧାନ	।।

ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗୋଷ୍ଠୀ ତିନିଗୋଟି	।
ଅଞ୍ଚଳେ ହୋଇବ ବିଭକ୍ତ	।।

ପ୍ରତି ଅଞ୍ଚଳେ ଶତ ଗ୍ରାମ	।
ଅଟଇ ଯୋଜନାର କ୍ରମ	।।

ଷାଠିଏ ସତୁରୀ ହଜାର	।
ବସତି ଥିବଟି ଲୋକର	।।

ଏହି ଅଞ୍ଚଳମାନ ପୁଣି	।
ପ୍ରାୟ ପାଞ୍ଚଟି ଗ୍ରାମ ଘେନି	।।

କ୍ଷୁଦ୍ର ଅଞ୍ଚଳେ ଭାଗ ହେବ	।
ଏ କଥା ଅନ୍ୟଥା ନୋହିବ	।।

ଗ୍ରାମସେବକ ଏହି ସ୍ଥାନେ	।
ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇ ଜଣେ ଜଣେ	।।

ବିବିଧ ଉନ୍ନତି ବିଧାନ	।
ସାଧନ ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ	।।

ଦାସୋବାଚ

ଦାସେ କହିଲେ ମିଶ୍ରେ ଶୁଣ	।
କହିଲ ଯାହା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ	।।

ବିସ୍ତାରି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିବ	।
ଶୁଣି ସନ୍ଦେହ ମନୁ ଯିବ	।।

ମିଶ୍ରେ କହିଲେ ଶୁଣ ତେବେ	।
ତାହା ମୁଁ କହୁଅଛି ଏବେ	।।

ପଡ଼ିଆ ଭୂମିକୁ ଉଠିଆ	।
ଉତ୍ତମ ଖତ ସାର ଦିଆ	।।

ଭଲ ବିହନ ଯୋଗାଇବା	।
ଗାଈଗୋରୁଙ୍କ ଯତ୍ନ ନେବା	।।


ଗ୍ରାମରେ ସଡ଼କ ପକାଇ	।
ଯୋଗ କରିବେ ତାକୁ ନେଇ	।।

ପ୍ରଧାନ ରାଜ ପଥ ତୁଲେ	।
ଏ ସବୁ ଯୋଜନାର ମୂଳେ	।।

ଗ୍ରାମର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂବିଧାନ	।
ଉତ୍ତମ ପାନୀୟ ଯୋଗାଣ	।।

ମଶା ମାଛିଙ୍କ ନିବାରଣ	।
ହେବ ଏ ଯୋଜନାର କର୍ମ	।।

ବଢ଼ାଇ, କମାର, କୁମ୍ଭାର	।
ଗ୍ରାମର ଯେତେ କାରିଗର	।।

ଉତ୍ତମ ତାଲିମ ପାଇବେ	।
ସହଜେ ଶିଳ୍ପ ବଢ଼ାଇବେ	।।

ସକଳେ ହୋଇବେ ଶିକ୍ଷିତ	।
ବିବିଧ କର୍ମରେ ଦୀକ୍ଷିତ	।।

ଏ ଆଦି ଯେତେ କର୍ମମାନ	।
ସକଳ ଯୋଜନା ବିଧାନ	।।

ଏ ଗ୍ରାମଗୋଷ୍ଠୀ ଯୋଜନାର	।
ସହାୟ ଏବେ ସରକାର	।।

ଦେଉଅଛନ୍ତି କିଛି ଧନ	।
ଏ ଅନ୍ତେ କରିଛନ୍ତି ମନ	।।

ଭାରତେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ	।
ଭବିଷ୍ୟେ ବିରାଟ ଆକାରେ	।।

ଉନ୍ନତ ଯୋଜନାର ସଂସ୍ଥା	।
ଚଳିବ ରହିଛି ବ୍ୟବସ୍ଥା	।।

ଆଜହୁଁ ହୁଅ ସାବଧାନ	।
ଆପଣା କର୍ମେ ଦିଅ ମନ	।।

ଶୁଣି ସକଳ ଗ୍ରାମବାସୀ	।
ମନେ ହୋଇଲେ ଅତି ଖୁସି	।।

ରାତ୍ର ଅଧିକ ହୋଇଥିଲା	।
ସେ ଦିନ ସଭା ମଉଳିଲା	।।

ଯୋଜନା ସଫଳତା ଭାଳି	।
ସକଳେ ଦେଲେ କରତାଳି	।।

ଇତିଶ୍ରୀ ଯୋଜନା ଭାଗବତେ ଗ୍ରାମଗୋଷ୍ଠୀ ଯୋଜନା ପ୍ରଣାଳୀ ବର୍ଣ୍ଣନେ

ନାମ ପଞ୍ଚମୋଧ୍ୟାୟ ।

***

ଷଷ୍ଠ ଅଧ୍ୟାୟ

ପର ଦିବସ ସନ୍ଧ୍ୟା କାଳେ	।
ଗ୍ରାମର ଭାଗବତ ଆଳେ	।।

ମିଳିଲେ ସର୍ବେ ଗ୍ରାମବାସୀ	।
ଅଧିକାରୀଏ ଛନ୍ତି ଆସି	।।

ସାଧୁ ପଧାନ ପଚାରଇ	।
ଯୋଜନା କଥା ଶୁଣିଲଇଁ	।।

ଜଳ ମଡ଼ାଣ ଲାଗି କିଛି	।
ଯୋଜନା ମଧ୍ୟରେ କି ଅଛି	?

କ୍ଷେତରେ ଜଳ ନ ମାଡ଼ିଲେ	।
କି ହେବ ଉନ୍ନତି ଭାଳିଲେ	?

କହନ୍ତୁ ଅଧିକାରୀ ଭାଇ	।
ବନ୍ଧ ପଡ଼ିବା ଶୁଣୁଥାଇଁ	।।


କିପରି, କେବେ ହେବ ତାହା	।
ବୁଝାଇ କହିବେ ସେ ଏହା	।।

ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

କହୁଛି ଶୁଣ ହୋ ପଧାନ	।
ଏ ଜଳସେଚନ ବିଧାନ	।।

ଉତ୍ତର ଦେଲେ ଅଧିକାରୀ	।
ଶୁଣ ସକଳେ କର୍ଣ୍ଣ ଡେରି	।।

ଉଣିଶିଶହ ପଞ୍ଚାଶତ	।
ସାଲରେ ସର୍ବେ ଦେଖିଛ ତ	।।

ଯେତେ ଭୂମୀର ପରିମାଣ	।
ଜଳଟି ମାଡ଼ୁଥିଲା ଜାଣ	।।

ଯୋଜନା ଫଳ ଶୁଣ ଭାଇ	।
କେତେ ଅଧିକ ତହୁଁ ହୋଇ	।।


କୋଟିଏ ଶତାନବେ ଲକ୍ଷ	।
ଗୁଣରେ ବଢ଼ିବ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ	।।

ଅଧିକ ହେବ ଉତପନ୍ନ	।
ଏକଥା ନିଶ୍ଚିତରେ ଘେନ	।।

ଆଜି ଯେ ନଦୀ ବନ୍ଧମାନ	।
ଯୋଜନା କରୁଛି ନିର୍ମାଣ	।।

ତା ଫଳେ ଯୋଜନାର ଶେଷେ	।
ଜଳ ତ ମାଡ଼ିବ ବିଶେଷେ	।।

ଏକର ପଞ୍ଚାଅଶୀ ଲକ୍ଷ	।
ଜଳ ଚରିବ ଅଛି ଲକ୍ଷ୍ୟ	।।

ବିଜୁଳି ଶକତି ଆବର	।
ତହିଁରୁ ହୋଇବ ପ୍ରସାର	।।




ପଧାନୋବାଚ

ସାଧୁ ପଧାନ ଏହା ଶୁଣି	।
ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ପୁଛେ ପୁଣି	।।

ଆମ୍ଭ ଦେଶ ତ ନୁହେଁ ସାନ	।
କେବଳ ନଦୀ ବନ୍ଧମାନ	।।

ଆମ୍ଭ ପ୍ରଦେଶେ ହେଲେ ସବୁ	।
କିଫଳ ଲାଭ ହେବ ବାବୁ	?

ଦେଶ ସୁଖରେ ଥିଲେ ସିନା	।
ନ ଥିବ କାହାରି ଭାବନା	।।

ସମସ୍ତେ ସୁଖରେ ରହିବା	।
ଦେଶ ମଙ୍ଗଳ ବିଚାରିବା	।।

ନଦୀ ତ ବହୁ ସ୍ଥାନେ ଅଛି	।
ବନ୍ଧ କେଉଁଠି ପଡ଼ୁଅଛି	।।


ଶୁଣିବା ପାଇଁ ମନ ମୋର	।
କଥାକୁ ମନରେ ନ ଧର	।।

ସଂସାର ସୁଖେ ଆମ୍ଭେସୁଖୀ	।
ସଂସାର ଦୁଃଖେ ହେବା ଦୁଃଖୀ	।।

ବନ୍ଧ କେବଳ ଏହିଠାରେ	।
ପଡ଼ିଲେ କି ଲାଭ ତହିଁରେ	?

ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

କହନ୍ତି ହସି ଅଧିକାରୀ	।
ସୁଖୀ ମୁଁ ପ୍ରଶ୍ନ ଶୁଣି କରି	।।

ଦେଶରେ ବଢ଼ିଲେ ସଂପଦ	।
ସକଳେ ହୋଇବା ଆନନ୍ଦ	।।

ନୋହିଲେ ଆମ୍ଭେ ସୁଖେ ଥାଇ	।
କି ଲାଭ ସତେ ହେବ ଭାଇ	?


ଆମ୍ଭେ ଖାଇବା, ସୁଖେ ଥିବା	।
ଭାଇର ମରଣ ଦେଖିବା	।।

ଏ ନୁହେଁ ଭାରତୀୟ ନୀତି	।
ଏ ଜାତି ନୁହେଁ ଆତ୍ମ ସାର୍ଥୀ	।।

ଯୋଜନା ବିଚାରିଛି ଯାହା	।
କହୁଛି ଏବେ ଶୁଣ ତାହା	।।

ବହୁତ ସ୍ଥଳେ ବନ୍ଧମାନ	।
ହେବଟି ଯୋଜନା ପ୍ରମାଣ	।।

ପଞ୍ଜାବ, ପେପ୍‌ସୁ, ରାଜସ୍ଥାନ	।
ବାଖରା ନାଙ୍ଗଲା ତା ନାମ	।।

ପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗ ବିହାରରେ	।
ଦାମୋଦରର ନଦୀ ଜଳେ	।।

ଉତ୍କଳେ ହୀରାକୁଦ ବନ୍ଧ	।
ଯୋଜନା କରିଛି ପ୍ରବନ୍ଧ	।।

ହାଇଦ୍ରାବାଦ ମାନ୍ଦ୍ରାଜରେ	।
ତୁଙ୍ଗଭଦ୍ରାରେ ବନ୍ଧ ଦେଲେ	।।

ବଢ଼ିବ ସଂପଦ ଦେଶର	।
କଲ୍ପଣା ଅଟେ ଯୋଜନାର	।।

ନିମ୍ନ-ଭବାନୀ ବନ୍ଧ ଘେନି	।
ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ହେବ ମହା ଧନୀ	।।

ପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗେ ମୟୁରାକ୍ଷୀ	।
ଯୋଜନା ତଳେ ଅଛି ରଖି	।।

ବୋମ୍ବାଇ ଯୋଜନା ପ୍ରବନ୍ଧ	।
ନିମ୍ନ ତପ୍ତୀରେ ପଡ଼େ ବନ୍ଧ	।।

ଓଡ଼ିଶା ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ମଧ୍ୟସ୍ଥ	।
ଡୁଡ଼ୁମା କଥା ଜାଣିଛ ତ	।।

ମାଛକୁଣ୍ଡର ନଦୀ ଜଳେ	।
ବିଜୁଳି ଯୋଜନା ତ ଚଳେ	।।

ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶର ପାଇଁ	।
ସାରଦା ଯୋଜନା ଚଳଇ	।।

ପଞ୍ଚବାର୍ଷିକ ଯୋଜନାରେ	।
ଶେଷ ବରଷ ଦୁଇଟିରେ	।।

ଆହୁରି କଥାଏ କହୁଛି	।
ପାଞ୍ଚ ପ୍ରଧାନ ନଦୀ ବାଛି	।।

ବନ୍ଧ ପଡ଼ିବ ଠାବେ ଠାବେ	।
ନାମ ମୁଁ କହୁଥାଇଁ ଏବେ	।।

ମଧ୍ୟଭାରତ ରାଜସ୍ଥାନ	।
ଚାଁବଲ ଯୋଜନା ତା ନାମ	।।

ବମ୍ବେରେ କୈଏକା ଯୋଜନା	।
ପ୍ରସ୍ତାବ ହୋଇଛି ଠିକଣା	।।

ଆହୁରି ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶେ	।
ରାଇହାଣ୍ଡର ଯୋଜନା ସେ	।।

ହାଇଦ୍ରାବାଦ ମାନ୍ଦ୍ରାଜରେ	।
କୃଷ୍ଣା ଯୋଜନା ବୋଲିତାରେ	।।

ପହିଲି ତିନି ଯୋଜନାର	।
ପ୍ରଥମ ଭାଗର ବିଚାର	।।

ଯୋଜନା କରୁଛି ଗ୍ରହଣ	।
ନିଶ୍ଚିତ କଥା ମନେ ଘେନ	।।

ପଧାନବାଚ

ପଧାନ ଶୁଣି ହସ ହସ	।
ପଚାରେ କର ହେ ପ୍ରକାଶ	।।

ଯେ କ୍ଷୁଦ୍ର ଜଳସେଚନର	।
ଯୋଜନା ହୋଇଛି ବିଚାର	।।

କି ରୂପେ ତାହା ଉପକାରୀ	।
ହୋଇବ କହ ଅଧିକାରୀ	।।


ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

କହନ୍ତି ଅଧିକାରୀ ଶୁଣ	।
ଏ ସବୁ ସହଯୋଗୀ ଜାଣ	।।

ସୁବିଧା ସ୍ଥଳ ଯହିଁ ଅଛି	।
ବୃହତ୍ ଯୋଜନା ହେଉଛି	।।

ନତୁବା କ୍ଷୁଦ୍ର ଯୋଜନାର	।
ପ୍ରସ୍ତାବ ହୋଇଛି ବିଚାର	।।

କ୍ଷୁଦ୍ର ଯୋଜନା ଫଳମାନ	।
କହୁଛି ଶୁଣି ହେ ପଧାନ	।।

କୋଟିଏ ବାର ଲକ୍ଷ ଭୂମି	।
ଏକର ତଳେ ପରିମାଣି	।।

ଏ କ୍ଷୁଦ୍ର ଜଳସେଚନାରେ	।
ଫଳଦା ହେବା ଗଣନାରେ	।।


ଯୋଜନା କରିଛି ଗ୍ରହଣ	।
ବିବିଧ ସ୍ଥଳେ କାର୍ଯ୍ୟମାନ	।।

ଚବିଶ ଲକ୍ଷ ଟନ ଶସ୍ୟ	।
ଅଧିକ ଫଳିବ ଅବଶ୍ୟ	।।

ଯୋଜନା ସଫଳତା ପାଇଁ	।
ଆମ୍ଭ ସାହାଯ୍ୟ ଲୋଡ଼ା ଭାଇ	।।

ବିଚାରିଛନ୍ତି ସରକାର	।
ତୁଲାଇବାକୁ କାର୍ଯ୍ୟ ଭାର	।।

ଏଥକୁ ଲୋଡ଼ା ବହୁଧନ	।
ତେଣୁ ହେ ଜନସାଧାରଣ-	।।

ଋଣ ରୂପରେ ଧନ ଦେଲେ	।
ଯୋଜନା ନିର୍ଭା ହେବ ଭଲେ	।।

ଅଥବା ଉନ୍ନତ-ମୂଳକ	।
କର ଦିଅନ୍ତୁ ଦେଶ ଲୋକ	।।

କିବା ଅଧିକ ଜଳକର	।
ଏହାଟି ସହଯୋଗ ମୂଳ	।।

ଗଢ଼ିବା ସମବାୟ ସଭା	।
ସମସ୍ତେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା	।।

ଜଳସେଚନ ଯୋଜନାର	।
ଫଳେ ମିଳିବ ଯେଉଁ ଜଳ	।।

ତହିଁର ସତ ଉପଯୋଗ	।
କଲେ ହୋଇବ ସହଯୋଗ	।।

ଅଥବା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଭାବେ	।
ଜଳସେଚନ କାର୍ଯ୍ୟ ଯେବେ	।।

ନିଜ ସୁବିଧା ଅନୁଯାୟୀ	।
କରି ପାରିବେ କେହି କେହି	।।

କୃଷିର ଉନ୍ନତି ହୋଇବ	।
ଯୋଜନା ଫଳବତୀ ହେବ	।।

ପଧାନୋବାଚ

ପଧାନ କହଇ ଏଥର	।
ଏତ ଆମ୍ଭରି ଉପକାର	।।

ଯୁଗ ଯୁଗକୁ ବନ୍ଧଥିବ	।
ଅଧିକ ଶସ୍ୟ ଉପୁଜିବ	।।

ଆମ୍ଭର ଧନ ଆମ୍ଭେ ଖାଇ	।
କାଳ କାଟିବା ସୁଖେ ଥାଇ	।।

ଯାହା କହିଲ ଅଧିକାରୀ	।
ମନ ମାନିଲା ଶୁଣି କରି	।।

ଯେ ଅବା ପାରେ ଯେଉଁ ମତେ	।
ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ସମସ୍ତେ	।।

ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

କହନ୍ତି ଅଧିକାରୀ ନନା	।
ଆଉ କଥାଏ ଜାଣିଛନା	?

ପାଞ୍ଚଶ ଷାଠିଏ ହଜାର	।
ଗ୍ରାମ ଅଟଇ ଭାରତର	।।

ତିନି ହଜାର ଗ୍ରାମ ପ୍ରାୟ	।
ପାଉଛି ବିଜୁଳି ସହାୟ	।।

ଅଧିକ ଯୋଗାଇବା ପାଇଁ	।
ଯୋଜନା ସଂସ୍ଥା ବିଚାରଇ	।।

ହୋଇବ କୃଷିର ଉନ୍ନତି	।
ଶିଳ୍ପରେ ବଢ଼ିବ ସଂପତ୍ତି	।।

ନୁହଇ ଏତିକି କେବଳ	।
ବିଦ୍ୟୁତଶକ୍ତିର ଯେ ଫଳ	।।

କହୁଛି ଶୁଣ ହେ ପଧାନ	।
ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ହେବ ଗ୍ରାମ ମାନ	।।

ସହର ପରି ଗ୍ରାମ ହେବ	।
ଆମୋଦ ପ୍ରମୋଦ ବଢ଼ିବ	।।

ଏଥି ପାଇଁକି ସରକାର	।
ଋଣ ଦେବାକୁ ତତପର	।।

ସମବାୟର ସୂତ୍ରେ ନେବେ	।
ଏ ଋଣ ଗ୍ରାମବାସୀ ସର୍ବେ	।।

ହୋଇଛି ଯୋଜନା ବିଧାନ	।
ଏକଥା ଜାଣ ହେ ପଧାନ	।।

ଶୁଣିଲେ ଏସନ ସଂବାଦ	।
ସକଳେ ହୋଇଲେ ଆନନ୍ଦ	।।

କହେ ପଧାନ ହସି ହସି	।
ହେ ପ୍ରଭୁ ବଇକୁଣ୍ଠବାସୀ	।।

ତୁମ୍ଭେ ହେ କର ଆଶୀର୍ବାଦ	।
ସଫଳ ହେଉ ଏ ସମ୍ବାଦ	।।

ଦିଅ ହେ ଜନ-ମନେ ବଳ	।
ହେ ପ୍ରଭୁ କରୁଣାସାଗର	।।

ତୁମ୍ଭ ପୟରେ ଚିତ୍ତ ରହୁ	।
କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସାଧି ଦିନ ଯାଉ	।।

ସକଳ ଭେଦ ଭାବ ଭୁଲି	।
ଆନନ୍ଦେ ବୋଲ ହରି ହରି	।।

ଇତି ଶ୍ରୀ ଯୋଜନା ଭାଗବତେ ଜଳସେଚନ ବିଧାନ କଥନେ

ନାମ ଷଷ୍ଠ ଅଧ୍ୟାୟ ।

***

Unknown

ସପ୍ତମ ଅଧ୍ୟାୟ

ଦେଉଳେ ଶଙ୍ଖ ବାଜିଲାଣି	।
ସନ୍ଧ୍ୟା ଆରତି ସରିଲାଣି	।।

ମେଘେ ଖେଳୁଛି ଗୋଟା ଜହ୍ନ	।
ବହୁଛି ଦକ୍ଷିଣା ପବନ	।।

ଗ୍ରାମବାସୀଏ ସରାଗରେ	।
ବସିଲେ ମଣ୍ଡପ ଆଗରେ	।।

ଗ୍ରାମର ସୁଖ ଦୁଃଖ ଯେତେ	।
କିଏ ସେ କହିଗଲେ କେତେ	।।

ଯାହା ମନକୁ ଯା ପାଇଲା	।
କେ କେତେ ପ୍ରକାର କହିଲା	।।

ଭଜନ ଦାସେ ବସିଥିଲେ	।
ଆରତି ମନ୍ତ୍ର ଜପୁଥିଲେ	।।


କାନେ ତ ସବୁ ପଡ଼ୁଥିଲା	।
ସନ୍ଧ୍ୟା ତାଙ୍କର ଶେଷ ହେଲା	।।

କହିଲେ ବାବୁ, ସବୁ ଛାଡ଼	।
ଘର କଥାକୁ ଆଗେ ବାଢ଼	।।

କୃଷି ଲାଗି ତ ସରକାର	।
ହୋଇ ଅଛନ୍ତି ଆଗଭର	।।

ଶିଳ୍ପକୁ ଦେଲେ କି ପଛାଇ	।
ସେ କଥା ମୁହିଁ ପଚାରଇ	।।

କହନ୍ତୁ ଅଧିକାରୀ ବାବୁ	।
ଜାଣି ଅଛନ୍ତି ଯାହା ସବୁ	।।

ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

ହସି କହନ୍ତି ଅଧିକାରୀ	।
ବିଚାର ନୁହଇ ସେପରି	।।


ଚଉରାନବେ କୋଟି ଟଙ୍କା	।
ଏ ପଦେ ହୋଇଅଛି ଲେଖା	।।

ଦେଶରକ୍ଷାକୁ ଛାଡ଼ି ଦେଇ	।
ବହୁ ପ୍ରକାର ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ	।।

ବ୍ୟୟ ରହିଛି ଏ ବାହାରେ	।
ଖଣିଜ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉନ୍ନତିରେ	।।

ଆହୁରି କ୍ଷୁଦ୍ର ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ	।
ବ୍ୟବସ୍ଥାମାନ ଅଛି ରହି	।।

ବୃହତ ଶିଳ୍ପ ଅନୁଷ୍ଠାନ	।
ଗଢ଼ିବେ ଶିଳ୍ପପତି ଗଣ	।।

କୃଷି ଶିଳ୍ପର ବିକାଶରେ	।
ଧନ ଯୋଗାଣ ଏକତ୍ରରେ	।।

ଦାସେ ହୋ ମନରେ ବିଚାର	।
ଜୀଇବା କଥା ମୂଳ କର	।।

ଆପେ ଜୀଇଲେ ବାପ ନାମ	।
କାଳହୁଁ ଏହା ତ ପ୍ରମାଣ	।।

କୃଷି ବିହୀନେ ସର୍ବନାଶ	।
କାହୁଁ ବା ଜୀବନରେ ଆଶ	?

ଏଣୁ କୃଷିକୁ ଆଗ କରି	।
ଯୋଜନା ଅଛିଟି ବିଚାରି	।।

ଏ ଅର୍ଥେ ବହୁ ପରିମାଣ	।
ବ୍ୟୟ ହୋଇବ ଏ ପ୍ରମାଣ	।।

ବିଜୁଳି ଶକ୍ତି ପାଇଁ ଯାହା	।
ଲାଗୁ ହେଉଛି ବୁଝ ତାହା	।।

ଶିଳ୍ପ ଦିଗରେ ବ୍ୟୟ ସେ ତ	।
ଏକଥା ନୁହେଁ ଅନୁଚିତ	।।

ବୃହତଶିଳ୍ପୋନ୍ନତି ପାଇଁ	।
ଯାହା ଯୋଜନା ଅଛି ହୋଇ	।।

ବହୁଳ ଅଂଶଟି ତହିଁରୁ	।
ବ୍ୟୟିତ ହେବ ସରକାରୁ	।।

ବାକି ଯେ ଧନ ଲୋଡ଼ା ହେବ	।
ବାହାରୁ ସେପାଣ୍ଠି ଉଠିବ	।।

ଏ ଭଳି ଆଶା ବାନ୍ଧି ମନେ	।
ଯୋଜନା ଲାଗିଛି ତା କର୍ମେ	।।

ଦାସୋବାଚ

କହଇ ଶ୍ରୀ ଭଜନ ଦାସ	।
ଶୁଣି ହୋଇଲା ମନ ତୋଷ	।।

କହନ୍ତୁ ଯୋଜନା ମଧ୍ୟରେ	।
କି ଜାତି ଶିଳ୍ପ କି ପ୍ରକାରେ	।।

କରିବା ପାଇଁ ଉପଜାତ	।
ବିଧିରେ ରହିଛି ସଙ୍କେତ	।।


ମୋ ଜାଣିବାରେ କହୁଥାଇଁ	।
ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବାପାଇଁ	।।

ଅଛି ଯେତିକି ଯନ୍ତ୍ରପାତି	।
ହୋଇଲେ ଉତ୍ତମ ନିଯୁକ୍ତି	।।

ଦେଶର ଖାଦ୍ୟପେୟ ପାଇଁ	।
ଅଭାବ କିଛି ହେବ ନାହିଁ	।।

ବଳିବ ସେଥିରୁ ଆବର	।
ବିଦେଶେ ହେବ କାରବାର	।।

ତେଣୁ ହେ ନୁହଇ ଯୁକତି	।
ବଢ଼ାଇବାର ଯନ୍ତ୍ରପାତି	।।

ଯହିଁରୁ ଖାଦ୍ୟପେୟ ଆଦି	।
ଉତ୍ପନ୍ନ ହେଉଛି ଅବଧି	।।

ଆଉ କାହିଁରେ ସରକାର	।
ବ୍ୟୟକୁ କରନ୍ତି ବିଚାର	।।

ସେ କଥା ଶୁଣିବାକୁ ମନ	।
କହ ହେ ତହିଁର ବିଧାନ	।।

ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

ଉତ୍ତର ଦେଲେ ଅଧିକରୀ	।
ସେ କଥା କହୁଛି ଆହୁରି	।।

କୋଟିଏ ଟଙ୍କାରୁ ଅଧିକ	।
ଏମନ୍ତେ ଯେଉଁ ଶିଳ୍ପଯାକ	।।

ନିଜ ହାତରେ ସରକାର	।
କରିବେ ତାର କାରବାର	।।

ଇସ୍ପାତ, ସିମେଣ୍ଟ, ଇଞ୍ଜିନ	।
କଳକବଜା ଟେଲିଫୋନ	।।

ଜାହାଜ, ତାର, କପା, ଲୁଣ	।
ଏ ଆଦି କାରଖାନାମାନ	।।


ବେତାର ବିଦ୍ୟୁତ ଯୋଜନା	।
ଯନ୍ତ୍ର ତିଆରି କାରଖାନା	।।

ଉଣିଶିଶହ ଏକାବନ	।
ସାଲରୁ ହୋଇଲା ଭିଆଣ	।।

ଉଣିଶିଶହ ଯେ ଛପନ	।
ସାଲ ଅବଧି ପରିମାଣ	।।

ଏ ପାଞ୍ଚ ବରଷ କାଳରେ	।
ଯୋଜନା ଯାହା କରିପାରେ	।।

ତହିଁର ବିବିଧ ବିଚାର	।
ବିଧାନିଛନ୍ତି ସରକାର	।।

ଯୁଦ୍ଧକାଳରେ ଲୋଡ଼ା ଯାହା	।
ସର୍କାର ଗଢ଼ାଇବେ ତାହା	।।

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଶିଳ୍ପ ଯେତେ ଯେତେ	।
ବେସରକାରୀ ଜନ ହାତେ	।।

ଛାଡ଼ି ଅଛନ୍ତି ସରକାର	।
ଏଥକୁ ଆନ ନ ବିଚାର	।।

ଦାସୋବାଚ

ବୋଇଲେ ଦାସେ ଏବେ ଶୁଣ	।
ମନେ ସନ୍ଦେହ ରହେ ପୁଣ	।।

ବେସରକାରୀ ପୁଞ୍ଜିପତି	।
ଶିଳ୍ପ ଚାଳିବେ ହେଲା ନୀତି	।।

ତେବେ କି ତାଙ୍କ ଇଚ୍ଛାମତେ	।
ବେଉସା ଚଳାଇବେ ଯେତେ	।।

ତହିଁରେ ଯେବେ କ୍ଷତିହେବ	।
ଜନତା ସିନା ତା ସହିବ	।।

ଏଥିପାଇଁକି ସରକାର	।
କି କରିଛନ୍ତି ପ୍ରତିକାର	?


ବୁଝାଇ ଅଧିକାରୀ କହ	।
ତୁଟିବ ସକଳ ସନ୍ଦେହ	।।

ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

କହନ୍ତି ଅଧିକାରୀ ହସି	।
ବହୁତ ବିଚାରିଛ ବସି	।।

ଦେଖିଲି ଦାସେ ପକ୍‌କାଜଣେ	।
ପଚାର ପ୍ରଶ୍ନ ପଣେ ପଣେ	।।

ଏଥକୁ ପ୍ରତିକାର ଯାହା	।
ହୋଇଛି କହୁଛଇଁ ତାହା	।।

ବେସରକାରୀ ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ	।
ନିୟମ କେତେ ଅଛି ହୋଇ	।।

ସର୍କାର ନୁହନ୍ତି ନିଶ୍ଚିନ୍ତ	।
ସବୁ କଥାରେ ଅଛି ହାତ	।।


ବେସରକାରୀ ହାତେ ଛାଡ଼ି	।
ଶୋଇବେ ନାହିଁ ମୁହଁମାଡ଼ି	।।

କର୍ତ୍ତୃତ୍ୱ ରହିବ ଆବର	।
ତନଖି କରିବେ ସର୍କାର	।।

ବେସରକାରୀ ଶିଳ୍ପପତି	।
ସାହାଯ୍ୟ ଲଭି ନାନାଜାତି	।।

କରିବେ ଶିଳ୍ପର ଉନ୍ନତି	।
ଏହିଟି ଯୋଜନାର ରୀତି	।।

ବିଦ୍ୟୁତ ଅଳପ ବ୍ୟୟରେ	।
ଯୋଗାଣ ହେବ ସୁବିଧାରେ	।।

ଆବର କେତେ ଯନ୍ତ୍ରପାତି	।
କଞ୍ଚା ମାଲର ଯେ ସଂଗତି	।।

ତହିଁରୁ ଆମଦାନୀକର	।
କମିବା ଅଛିଟି ବିଚାର	।।

ପ୍ରତି ଶିଳ୍ପକୁ ଦୃଷ୍ଟି ଦେଇ	।
ଲୋଡ଼ା ହୋଇବ ଯାହା ତହିଁ	।।

ସାହାଯ୍ୟ କରିବେ ବିଚାରି	।
ଏ ନୀତି ଅଟେ ସରକାରୀ	।।

ଏଥକୁ ଆଉ କଥାମାନ	।
ଯୋଜନା କରିଛି ବିଧାନ	।।

ବିଦେଶୀ ପୁଞ୍ଜିପତି ଯେବେ	।
ଏ ଦେଶେ ଧନ ଖଟାଇବେ	।।

ଆମ୍ଭ ଦେଶର ରାଜନୀତି	।
ଆବର ଆମ୍ଭ ଅର୍ଥନୀତି	।।

ଅବସ୍ଥା ବିଚାର ପ୍ରକାରେ	।
ଟିକସ ଦେବେ ଯଥାକାଳେ	।।

ହୋଇଲେ ବୃଦ୍ଧି ବା ଘଟତି	।
ନ ଥିବ ତହିଁକି ଆପତ୍ତି	।।

ସର୍କାର ଯେବେ କରେ ମନ	।
ବାହାରି ଅନୁଷ୍ଠାନମାନ	।।

ଅବା ବେସରକାରୀ ଯାହା	।
ନିଜ ଅଧୀନ ହେବ ତାହା	।।

ହେଲେ ଏ ବିଚାର ସିଦ୍ଧାନ୍ତ	।
ବିଦେଶୀ ହେବେ ହନ୍ତସନ୍ତ	।।

ଏମନ୍ତ ମନରେ ସନ୍ଦେହ	।
ଜାଗିବା ଅସମ୍ଭବ ନୁହଁ	।।

ଉଜୁଡ଼ି ଯିବ ମୂଳଧନ	।
ଲାଭ ବୁଡ଼ିବ ଅକାରଣ	।।

ବିଦେଶୀ ପୁଞ୍ଜିପତିଗଣ	।
କାଳେ ସନ୍ଦେହୀ ହେବ ମନ	।।

ଦେଶ ସ୍ୱାଧୀନ ହେବା ପରେ	।
ଅର୍ଥନୀତିକ ସଙ୍କଟରେ	।।

କେତେକ କାଳ ଗଲା ବହି	।
କି ହେବ ନ ହେଲା ତା କହି	।।

ବିଭକ୍ତ ହେଲାରୁ ଏ ଦେଶ	।
ସଙ୍କଟ ଜାଗିଲା ବିଶେଷ	।।

ସେହି କାଳରେ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତି	।
କି ହେବ ସରକାରୀ ନୀତି	।।

କେହି ତା ବାରି ନ ପାରିଲେ	।
ତେଣୁ ହେ ସନ୍ଦେହେ ଭ୍ରମିଲେ	।।

ଏବେ ସଂକଟ କାଳ ନାହିଁ	।
ବଦଳି ଗଲାଣି ସେ କାହିଁ	।।

ତେଣୁ ସ୍ପଷ୍ଟରେ ସରକାର	।
ଦେଶରେ କରିଲେ ପ୍ରଚାର	।।

ବେସରକାରୀ ଶିଳ୍ପମାନ	।
ରହିବ ସେହିପରି ଜାଣ	।।

ସେ ସବୁ ଜାତୀୟ ସମ୍ପତ୍ତି	।
ରୂପରେ ନ ହେବ ଗଣତି	।।

ଏଣୁ ବିଦେଶୀ ପୁଞ୍ଜିପତି	।
ମନରୁ ଛାଡ଼ିଲେଣି ଭୀତି	।।

ଏବେ ହେ ଚେଷ୍ଟା ଲାଗିଲାଣି	।
କେତେକ ଚୁକ୍ତି ତୁଟିଲାଣି	।।

ବିଦେଶୀ ପୁଞ୍ଜିପତି ଦଳ	।
ଖଟାଇ ନିଜ ପୁଞ୍ଜିବଳ	।।

ଏ ଦେଶେ ବଣିଜ ଚାଳିବେ	।
ସନ୍ଦେହ ମନେ ନ କରିବେ	।।

ଆସିଛି ଏ ଶୁଭ ସମୟ	।
ବୋଲ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ଜୟ	।।

ତାଙ୍କର ଇଚ୍ଛା ପୂର୍ଣ୍ଣ ହେଉ	।
ତ୍ରିରଙ୍ଗୀ ଧ୍ୱଜା ଉଡ଼ୁଥାଉ	।।

ସୁଖେ ରହନ୍ତୁ ପ୍ରଜାକୁଳ	।
ବଢ଼ୁ ହୋ ସମ୍ପଦ ପ୍ରଚୁର	।।

ଆନନ୍ଦେ ହରି ହରି କହି	।
ମଣି ସକଳେ ଭାଇ ଭାଇ	।।

ସାଧିବା ଦେଶ ହିତ ଆସ	।
ଧର୍ମରେ ନିବେଶି ବିଶ୍ୱାସ	।।

ଇତି ଶ୍ରୀ ଯୋଜନା ଭାଗବତେ ଶିଳ୍ପ ସଂଯୋଜନା ବର୍ଣ୍ଣନେ

ନାମ ସପ୍ତମ ଅଧ୍ୟାୟ ।

***

ଅଷ୍ଟମ ଅଧ୍ୟାୟ

ଏମନ୍ତେ ସନ୍ଧ୍ୟାକାଳେ ଦିନେ	।
ଦାସେ ବିଚାର କଲେ ମନେ	।।

ଯିବେ ସେ ଭାଗବତ ଘରେ	।
କଳପି ଅଛନ୍ତି ମନରେ	।।

ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ପଚାରିବା ପାଇଁ	।
କେତେକ କଥା ଅଛି ରହି	।।

ଏତେ ବିଚାରି ଦାସେ ଗଲେ	।
ମିଳିଲେ ଭାଗବତ ଘରେ	।।

ଯୋଗକୁ ମିଶ୍ରେ ଥିଲେ ତହିଁ	।
ତା ଦେଖି ହସ ହସ ହୋଇ	।।

ଦାସେ ବୋଇଲେ ଭଲ ହେଲା	।
ତୁମ୍ଭର ସାକ୍ଷାତ ମିଳିଲା	।।


ପଚାରିବାକୁ ଅଛି ମନ	।
କର ହେ, ସନ୍ଦେହ ମୋଚନ	।।

ମିଶ୍ରୋବାଚ

ହସି କହିଲେ ମିଶ୍ରନନା	।
କହିବା ଜାଣିଥିଲେ ସିନା	।।

ଦାସେ ହୋ ତୁମ୍ଭେ ତ ଚତୁର	।
କି ପ୍ରଶ୍ନ କରୁଛ ଏଥର	।।

ଦାସେ କହିଲେ ଶୁଣ ମିଶ୍ରେ	।
ମନରେ କଥାଏକ ଆସେ	।।

ଶିଳ୍ପ ଯୋଜନା କଥା ଶୁଣି	।
ମନେ ମନେ ମୁଁ ହୁଏ ଗୁଣି	।।

ଅନେକ କଳକାରଖାନା	।
ଯୋଜନା କରୁଛି କଳନା	।।


କିନ୍ତୁ ଗୋଟିଏ କଥା ପାଇଁ	।
ମୋ ମନେ ଭାବନା ଆସଇ	।।

ଗ୍ରାମରେ ଶିଳ୍ପ ନାନା ଜାତି	।
କାଳ କାଳରଅଟେ ରୀତି	।।

ତହିଁରେ କ୍ଷୁଦ୍ର କର୍ମକାର	।
ଚଳାଏ ଆପଣା ସଂସାର	।।

ଖଟାଇ ତହିଁ ଅଳ୍ପ ଧନ	।
କରଇ ଜିବିକା ଅର୍ଜ୍ଜନ	।।

ବିରାଟ ଶିଳ୍ପ କାରଖାନା	।
ହୋଇଛି ଏବେ ତ କଳ୍ପନା	।।

କି ହେବ କ୍ଷୁଦ୍ର ଶିଳ୍ପ ଦଶା	।
ଭାଙ୍ଗିବ ସିନା ପକ୍ଷୀବସା	।।

ଭାବନ୍ତି ତୋଳିବେ ପ୍ରାସାଦ	।
ଏଥେ ମୁଁ ଗଣଇ ପ୍ରମାଦ	।।

କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ ନାଶ ଗଲେ	।
ଥୋକେତ ମରିଯିବେ ହେଲେ ।।

କେତେ ବା ହୋଇବେ ବେକାର	।
ଏଥରକୁ କହ ପ୍ରତିକାର	।।

ମିଶ୍ରୋବାଚ

ମିଶ୍ରେ କହିଲେ ଶୁଣି ଏହା	।
ଦାସେ ନ ଭାବ ମନେ ତାହା	।।

କ୍ଷୁଦ୍ର କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ	।
ବିଚାର ଅନେକ ଅଛଇ	।।

ଗାଆଁ ଗହଳେ କୋଟି କୋଟି	।
ତଣ୍ଟି କିଏ ସେ ଦେବ କାଟି	?

କ୍ଷେତରେ ଖଟି ଛଅ ମାସ	।
ଚାଷୀଏ ମାରନ୍ତି ନିଃଶ୍ୱାସ	।।


ବସନ୍ତି ନିଷ୍କର୍ମା ସେ ହୋଇ	।
କର୍ମ ଯୋଗାଣ କିଛି ନାହିଁ	।।

ଏ ସର୍ବେ ସହଜେ ଖଟିବେ	।
ସୁଖରେ କୁଟୁମ୍ବ ପୋଷିବେ	।।

ତହିଁକି ଅଛିଟି ବିଚାର	।
ଗ୍ରାମେ କୁଟୀର ଶିଳ୍ପସାର	।।

ଏଥକୁ ଚଳିବ ଉଦ୍ୟମ	।
ଗବେଷଣାର କେନ୍ଦ୍ରମାନ	।।

ବିବିଧ ସ୍ଥାନରେ ବସିବ	।
ଶିଳ୍ପର ବିକାଶ ଲଭିବ	।।

ଆହୁରି ସମବାୟ ସଭା	।
ଗଢ଼ି ଯୋଜନା ହେବ ନିର୍ଭା	।।

କୁଟୀର ଶିଳ୍ପଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ	।
ଉଚିତ ଦରେ ବିକ୍ରୀ ହେବ	।।

ତହିଁକି ବ୍ୟବସାୟ କ୍ଷେତ୍ର	।
ଖୋଜିବ ସମବାୟ ସୂତ୍ର	।।

କିଣିବେ ଉଆରା ଦରରେ	।
ଲାଭ କରିବେ ବଣିଜରେ	।।

ବୃହତ ଶିଳ୍ପରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ	।
ହୋଇବ ଯେଉଁ ଦ୍ରବ୍ୟମାନ	।।

ତା ତୁଲେ କୁଟୀର ଶିଳ୍ପର	।
ପତିଯୋଗଟି ଭୟଙ୍କର	।।

ଏଥକୁ ଉଭୟ ପ୍ରକାର	।
ଶିଳ୍ପର ଚଳିବ ବେଭାର	।।

ସେ ଭଳି ସ୍ଥଳ ବଛା ହେବ	।
କାହାରି ଅସଜ ନୋହିବ	।।

ବୃହତ୍ତ ଶିଳ୍ପଦ୍ରବ୍ୟ ପରେ	।
ଟିକସ ବସାଇ ବିଧିରେ	।।

କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ ଦ୍ରବ୍ୟ ପ୍ରତି	।
ସାହାଯ୍ୟ ଦେବା ହେବ ନୀତି	।।

ପୁଣି ଏ ରାଜ୍ୟ ସରକାରେ	।
ସମୟ ଲୋଡ଼ା ଅନୁସାରେ	।।

କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ ଦ୍ରବ୍ୟମାନ	।
ଅଧିକେ କିଣିବା ପ୍ରମାଣ	।।

ଦେଖୁଛ ଅନୁଷ୍ଠାନମାନ	।
ଗଢ଼ାହେଉଛି ଦିନୁ ଦିନ	।।

ହାତ ତନ୍ତର ବୁଣା କାର୍ଯ୍ୟ	।
ତହିଁରେ ରହିବା ନିଧାର୍ଯ୍ୟ	।।

ଆହୁରି ହସ୍ତକର୍ମମାନ ।
ଉନ୍ନତି ଲାଗି ଦେଇ ଧ୍ୟାନ	।।

ବିବିଧ ଅନୁଷ୍ଠାନ କେତେ	।
ଗଠିତ ହୁଏ ଏହିମତେ	।।

ଦାସେ ହୋ ଚିନ୍ତା ଦୂର କର	।
ଉନ୍ନତି କୁଟୀର ଶିଳ୍ପର	।।

ଅବଶ୍ୟ ହେଉଛି ବିଧାନ	।
ଏକଥା ସ୍ଥିରଭାବେ ଜାଣ	।।

ଶୁଣି ଯେ ଗ୍ରାମବାସୀ ଥିଲେ	।
ଯୋଜନା ସଂସ୍ଥା ପ୍ରଶଂସିଲେ	।।

ଡାକିଲେ ଆହେ ଆଦିମୂଳ	।
ଭାବନା କରାଅ ସଫଳ	।।

ତୁମ୍ଭ ନାମରେ ଉଡ଼ୁ ବାନା	।
ସକଳ ତୁମ୍ଭରି କରୁଣା	।।

ଇତି ଶ୍ରୀ ଯୋଜନା ଭାଗବତେ କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ ବିଧାନ କଥନେ

ନାମ ଅଷ୍ଟମ ଅଧ୍ୟାୟ ।

***

ନବମ ଅଧ୍ୟାୟ

ପଶ୍ଚିମେ ତପନ ବୁଡ଼ିଲେ	।
ଗୋଠରୁ ଗୋଧନ ଫେରିଲେ	।।

ହଳ ମେଲାଣି କରି ଚାଷୀ	।
ଘରେ ବାହୁଡ଼େ ହସି ହସି	।।

ସଞ୍ଜ ଜଳିଲା ଦ୍ୱାରେ ଦ୍ୱାରେ	।
ଆଳତି ବଢ଼ିଲା ମନ୍ଦିରେ	।।

ଗାଆଁ ମଝିରେ ଗାଦିଘର	।
ପ୍ରବେଶି ଗ୍ରାମବାସୀ ଦଳ	।।

କରନ୍ତି ପୁରାଣ ଶ୍ରବଣ	।
ସକଳେ ହୋଇ ଏକମନ	।।

ପଧାନେ ପ୍ରବେଶ ହୋଇଲେ	।
ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ଦେଖି ଓଳଗିଲେ	।।


ରାତ୍ରି ପ୍ରହରେ ଆସିହେଲା	।
ବୁଦାରେ ଶିଆଳ ରାବିଲା	।।

ପୁରାଣ ପାଠ ଶେଷକରି	।
ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ସର୍ବେ ଗଲେ ଘେରି	।।

ପଧାନେ ଆଗୁଆ ହୋଇଣ	।
ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ ପୁଣ	।।

ପଧାନୋବାଚ

ଆହେ ମିଶ୍ରେ ମୁଁ ଶୁଣୁଅଛି	।
ଯେ ଧନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଛି	।।

ଯୋଜନା ଲାଗି ବ୍ୟୟ ହେବ	।
ଅଧାରୁ ବେଶୀ ତହୁଁ ଯିବ	।।

ଉନ୍ନତି ହେବ ରେଳବାଇ	।
ଏକଥା ହୁଏ କାହିଁପାଇଁ	?



ମିଶ୍ରୋବାଚ

ମିଶ୍ରେ କହିଲେ ପଧାନେ ହୋ	।
ଏକଥା ନ ବୁଝୁଛ କିହୋ	।।

କୃଷି ଶିଳ୍ପର ସମୁନ୍ନତି	।
ପାଇଁ ତ ରେଲ ଲୋଡ଼ା ଅତି	।।

ଗତ ଯୁଦ୍ଧରେ ରେଲବାଇ	।
ବହୁତ କ୍ଷତି ସହିଥାଇ	।।

ଅବଧି ସେ କ୍ଷତିପୂରଣ	।
ହୋଇ ତ ପାରିନାହିଁ ଜାଣ	।।

ସେ କ୍ଷତି ପୂରଣ ହୋଇବ	।
ଆବର ଉନ୍ନତି ଲଭିବ	।।

ଏଥକୁ ହେତୁ କର ମନ	।
ଲୋଡ଼ା ହୋଇବ କେତେଧନ	।।

ରେଲରେ ଯିବା ଆସିବାର	।
ବଢ଼ୁଛି ଦେଖୁଛ ଏଥର	।।

ବଢ଼ିଲେ ଲୋକ ଗତାଗତ	।
ପଦାର୍ଥ ବୋଝ ବଢ଼ିବ ତ	।।

ସେ ସବୁ ନିଅ ଆଣ ପାଇଁ	।
ଉନ୍ନତ ହେବ ରେଲବାଇ	।।

ତେଣୁ ସେ ବିଭାଗ ଉନ୍ନତି	।
ଲୋଡ଼ା ତ ପଡ଼ୁଛି ଝଟତି	।।

ଭିନ୍ନ ବିଭାଗୁଁ ଅର୍ଥ ନେଇ	।
ବଢ଼ାଯାଉଛି ରେଲବାଇ	।।

ଏଥର ଦେଶରେ ଆମ୍ଭର	।
ଇଞ୍ଜିନ ହୋଇବ ତିଆର	।।




ପଧାନୋବାଚ

ପଧାନ କହେ ହସି ହସି	।
ସେ କଥା ଶୁଣିଥିଲି କିଛି	।।

ଟାଟା ଇଞ୍ଜିନ କାରଖାନା	।
ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ବୋଲିଣ ନାଁ	।।

ଦୁଇଟି କାରଖାନା ହେବ	।
ଇଞ୍ଜିନ କେତେ ଯୋଗାଇବ	।।

ଏଥିରୁ ଯାହା କିଛି ହେବ	।
ଲୋଡ଼ାକୁ ନିଅଣ୍ଟ ପଡ଼ିବ	।।

ଊଣାରେ ଶହେ ନବେଗୋଟି	।
ଇଞ୍ଜିନ ଲୋଡ଼ା ପଡ଼ିବଟି	।।

ତହିଁରୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବରଷ	।
ଦେଢ଼ଶ ଯୋଗାଇବ ଦେଶ	।।


ବାକି ଆସିବ ବିଦେଶରୁ	।
ଶୁଣିଛି ମୁଁ ଲୋକମୁଖରୁ	।।

ମିଶ୍ରୋବାଚ

ମିଶ୍ରେ କହିଲେ କଥା ସତ	।
ପଧାନେ ସବୁ ଜାଣିଛ ତ	।।

ତୃତୀୟ ଶ୍ରେଣୀ ଯାତ୍ରୀପାଇଁ	।
ବେଶୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ହୋଇ	।।

ଏଥକୁ ଯେଉଁ ପରିମାଣ	।
ବ୍ୟୟର ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରମାଣ	।।

ବହୁଳ ଅଂଶ ତହୁଁ ନେଇ	।
ତୃତୀୟ ଶ୍ରେଣୀ ଯାତ୍ରୀପାଇଁ	।।

ବ୍ୟୟ ହୋଇବ ଏହି କଥା	।
ଯୋଜନା କରିଛି ମସୁଧା	।।


ଜାହାଜ ହୋଇବ ଗଠନ	।
ସେ ପକ୍ଷେ ଲୋଡ଼ା ବହୁଧନ	।।

ବିଭକ୍ତ ହେଲାରୁ ଭାରତ	।
କରାଚି ବନ୍ଦର ଗଲା ତ	।।

ସେ ଥିଲା ପ୍ରଧାନ ବନ୍ଦର	।
ବନ୍ଦ ହୋଇଲା କାରବାର	।।

ଏବେ ହୋ ବୋମ୍ବାଇ ବନ୍ଦର	।
ହୋଇଛି କାରବାର ସ୍ଥଳ	।।

ଅଧିକ ଚାପା ପଡ଼ୁଅଛି	।
ତେଣୁ ଯୋଜନା ବିଚାରିଛି	।।

କଣ୍ଡଲା ନାମକ ବନ୍ଦର	।
ଉନ୍ନତ ହୋଇବ ଏଥର	।।

ଏହା ଫଳରେ ବହୁ ଦ୍ରବ୍ୟ	।
ବିଦେଶେ ରପ୍ତାନୀ ସମ୍ଭବ	।।

ମୋଟର ତେଲ ବିଶୋଧନ	।
ପାଇଁକି ହେଉଛି ବିଧାନ	।।

ବମ୍ବେ ବିଶାଖପାଟଣାରେ	।
ଶୋଧନ ଯୋଗାଣ ଆଶାରେ	।।

ବିଶୋଧନର କାରଖାନା	।
ବ୍ୟବସ୍ଥା କରୁଛି ଯୋଜନା	।।

ପଧାନୋବାଚ

ବିଚାରି ପଧାନ କହଇ	।
ଏସବୁ କଥା ଶୁଣିଲଇଁ	।।

ମିଶ୍ରେ ହୋ, ଯେବେ ଜାଣିଥିବ	।
ମୁଁ ଯାହା ପଚାରେ କହିବ	।।

ଗାଆଁ ଗଣ୍ଡାକୁ ଦେଖ ଥରେ	।
ପଥ ଘାଟର ଅଭାବରେ	।।


ଉନ୍ନତି ନୁହଇ ସମ୍ଭବ	।
ଏହା ପାଇଁକି କିସ ହେବ	?

ଆମ୍ଭେ ସକଳେ ଗ୍ରାମବାସୀ	।
ତିଆରି ଦେବୁ ମିଳିମିଶି	।।

ତଥାପି ସାହାଯ୍ୟ ଲୋଡ଼ା ତ	।
ବିଚାର ମିଛ କି ଏ ସତ	।।

ଏ କଥା ଅଟଇ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ	।
ଯୋଜନା କରିଛି କି ଲକ୍ଷ୍ୟ	?

ମିଶ୍ରୋବାଚ

ମିଶ୍ରେ କହିଲେ ଶୁଣ ଶୁଣ	।
ତହିଁକି ହୋଇଛି ବିଧାନ	।।

ଏତିକି ନୁହେଁ ହୋ ପଧାନ	।
ଆହୁରି ଅଛି କର୍ମମାନ	।।


ଗ୍ରାମଗୋଷ୍ଠୀର ଯୋଜନାରେ	।
ବିଶେଷ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଏହିଠାରେ	।।

ନିଜ ଇଚ୍ଛାରେ ଲୋକେ ଯେବେ	।
ଘାଟ, ସଡ଼କ ନିର୍ମାଣିବେ	।।

ତହିଁକି ଆମ ସରକାର	।
ସାହାଯ୍ୟ ଦେବେଟି ମୁକର	।।

ଏଥିପାଇଁକି ବହୁଧନ	।
ଯୋଜନା କରିଛି ବିଧାନ	।।

ଆହୁରି ବଡ଼ ପଥ, ଶଙ୍ଖ	।
ଯୋଜନା କରିଅଛି ଲେଖ	।।

ସାମ୍ରାଜ୍ୟେ ଯେ ରାଜ୍ୟ ଅଛଇ	।
ତିନି ଶ୍ରେଣୀରେ ବଣ୍ଟାହୋଇ	।।

ସଡ଼କ ହୋଇବ ତିଆର	।
ବ୍ୟୟ ବହିବ ସରକାର	।।

ଗାଆଁ ଗଣ୍ଡାକୁ ପଥ ହେବ	।
ବେଉସା ସହଜେ ଚଳିବ	।।

ତୁମ୍ଭେ ଆମ୍ଭେ ହୋ ଗତାଗତ	।
ହୋଇବା ସୁଖରେ ସନ୍ତତ	।।

ପାଞ୍ଚବରଷ ମଧ୍ୟେ ଯାହା	।
ଆଶା ରହିଛି କହେଁ ତାହା	।।

ତେୟାଳିଶଟି ବଡ଼ ପୋଲ	।
ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବା ନୁହେଁ ଗେଲ	।।

ଦୁଇ ହଜାର ଦୁଇଶତ	।
ମାଇଲ ତିଆରିବେ ପଥ	।।

ଏ ତ ନୁହଇ ଖେଳଘର	।
ଅର୍ଥର ବେଭାର ସକଳ	।।

ଦେଶଭାଇଙ୍କ ସହଯୋଗ	।
ଏଥିପାଇଁ କି ଲୋଡ଼ା ଆଗ	।।

ଦେଶର ବିବିଧ ଉନ୍ନତି	।
ହୋଇଛି ଯୋଜନାର ନୀତି	।।

ତିନି ଭାଗରୁ ଭାଗ ଦୁଇ	।
ଯୋଜନା କାଳେ ପୂର୍ତ୍ତି ପାଇଁ	।।

ବିଚାରିଛନ୍ତି ସରକାର	।
ଏଥକୁ ସହଯୋଗ ସାର	।।

ଶୁଣିଣ ଏସନ ବଚନ	।
ସକଳେ ହରଷିତ ମନ	।।

ପୁଣିହିଁ କହଇ ପଧାନ	।
ଆଉ କଥାଏ ଅଛି ମନ	।।

କାଲି ଆସିଲେ ପଚାରିବା	।
ରାତ୍ର ହେଲାଣି ଚାଲ ଯିବା	।।

ସକଳେ ଦେଲେ ହରିବୋଲ	।
ଭାଜିଲା ସଭାର ଗହଳ	।।

ଇତି ଶ୍ରୀ ଯୋଜନାଭାଗବତେ ଯୋଗାଣ ଯାନବାହାନ ସଂବାଦ କଥନେ

ନାମ ନବମ ଅଧ୍ୟାୟ ।

***

ଦଶମ ଅଧ୍ୟାୟ

ମିଶ୍ରଙ୍କ ଚଉପାଢ଼ୀଠାରେ	।
ଆଜି ସକଳେ ଠୁଳ ହେଲେ	।।

ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ଜ୍ୱର ଅଛି ହୋଇ	।
ଟୁଙ୍ଗୀକୁ ଯିବା ବଳ ନାହିଁ	।।

ପୁରାଣ ପାଠ ଶେଷ କରି	।
ସାଧୁ ପଧାନ ଆଦି କରି	।।

ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ଘେରିଣ ବସିଲେ	।
ଆଗେ କୁଶଳ ପୁଚ୍ଛାକଲେ	।।

ମିଶ୍ରେ କହନ୍ତି ଭାବ ନାହିଁ	।
ବସ ସକଳେ ଯିବ କାହିଁ	?

କହିବା ଯାହା ପଚାରିବ	।
ମନଟା ଆନମାନ ହେବ	।।



ପଧାନୋବାଚ

ପଚାରେ ତାହାଙ୍କୁ ପଧାନ	।
ହେ ମିଶ୍ରେ, କହ ଯାହା ଜାଣ	।।

ଭାରତେ ଗୃହର ଅଭାବ	।
କାହିଁକି ହେଉଛି କହିବ	।।

ଯେଉଁ ପ୍ରଦେଶେ ଶୁଣ ଯାଇଁ	।
କହନ୍ତି ଗୃହ ମିଳୁନାହିଁ	।।

କେଉଁ କାରଣୁ ହୁଏ ଏହା	।
ଯୋଜନା ଭାବଇ କି ତାହା	?

ମିଶ୍ରୋବାଚ

ମିଶ୍ରେ ହୋଇଣ ହସ ହସ	।
କହିଲେ ହେଉ ବସ ବସ	।।


କହିବା ଏଥିର କାରଣ	।
ଶୁଣ ସକଳେ ଦେଇ ମନ	।।

ଆଝୁଁ ତିରିଶ ବର୍ଷ ହେଲା	।
ଜନମ ବିସ୍ତର ବଢ଼ିଲା	।।

ଯେ ସ୍ଥାନେ ଥିଲେ ପାଞ୍ଚ ଜଣ	।
ପଚିଶ ଜଣେ ହେଲେ ପୂର୍ଣ୍ଣ	।।

ଘରର ଚାହିଦା ବଢ଼ିଲା	।
କ୍ରମଶଃ ଘର ନ ଅଣ୍ଟିଲା	।।

ଆହୁରି ଅଛଇ କାରଣ	।
ଗାଁଆ ଗହଳୁବହୁଜନ	।।

କେହୁ ଚାକିରି କେ ବେଉସା	।
ସୁବିଧା ଲାଭ କରି ଆଶା	।।

ଚାଲି ଆସନ୍ତି ସହରକୁ	।
ଭଲରେ ରହି ଚଳିବାକୁ	।।

ଘର ଅଭାବ ସହରରେ	।
ହୋଇଲା ତେଣୁ ଯୁକତରେ	।।

ହୋଇଲା ଅଭାବ ଆବର	।
ପଦାର୍ଥ ତୋଳିବାକୁ ଘର	।।

ଜିନିଷପତ୍ର ନ ମିଳନ୍ତେ	।
ଘର ତୋଳିବେ କେଉଁମନ୍ତେ	?

ନୂଆ ଘର ତ ତୋଳା ନାହିଁ	।
ଘର ଅଭାବ ଏଥିପାଇଁ	।।

ଯେମନ୍ତେ ଗତ ଯୁଦ୍ଧ ହେଲା	।
ସମସ୍ତ ଅଭାବ ପଡ଼ିଲା	।।

ତା ପଛେ ଭାଗ ଭାଗ ହୋଇ	।
ଫାଟିଲା ଏ ଭାରତ ଭୂଇଁ	।।

ଆଶ୍ରୟ ଆଶାରେ ଅନେକ	।
ଭାରତେ ପହଞ୍ଚିଲେ ଲୋକ	।।

ତାଙ୍କର ବସବାସ ପାଇଁ	।
ଆଉ ବା ଅଛି ଘର କାହିଁ	।।

ତେଣୁ ହେ ଘରର ଅଭାବ	।
ବିଚାର ହେବ କି ନ ହେବ	।।

ଦେସୋବାଚ

ଯାହା ତ ହେବାର ହୋଇଛି	।
ତହିଁକି ପ୍ରତିକାର କିଛି	।।

କରୁଛନ୍ତି କି ସରକାର	।
ମିଶ୍ରେ ହୋ ! ବୟାନ ତା କର	।।

ବଢ଼ିତ ଚାଲିଛି ସଂସାର	।
ସୃଷ୍ଟି ରୋଧିବ ବଳ କାର	।।

ଲୋକେ ହେବାକୁ ଥଇଥାନ	।
ହେଉଛି କହ କି ବିଧାନ	?


ପଧାନଠାରୁ ଏହା ଶୁଣି	।
ମିଶ୍ରେ ଉତ୍ତର ଦେଲେ ପୁଣି	।।

ମିଶ୍ରୋବାଚ

ଶୁଣ ହୋ ପଧାନେ କହୁଛି	।
ତା ପ୍ରତିକାର ଯା’ ହେଉଛି	।।

ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ ହୋଇଲା ଏମନ୍ତ	।
ଭାରତ ହେଲା ଦ୍ୱିଖଣ୍ଡିତ	।।

ବହୁତ ପାକିସ୍ଥାନବାସୀ	।
ଆଶ୍ରୟପ୍ରାର୍ଥୀ ରୂପେ ଆସି	।।

ମିଳିଲେ ଭାରତବର୍ଷରେ	।
ଏ ଦେଶେ ଆଶ୍ରୟ ଆଶାରେ	।।

ସେମାନଙ୍କର ଥଇଥାନ	।
କରିବା ପାଇଁ କି ବିଧାନ	।।


ଆମ୍ଭ ଭାରତ ସରକାର	।
ବସାଇ ଗ୍ରାମ, ତୋଳି ଘର	।।

ଆଶ୍ରୟ ଦେଲେ ସ୍ଥାନେ ସ୍ଥାନେ	।
ସୁଖରେ ରହିଲେ ସେମାନେ	।।

ପଶ୍ଚିମ ପାକିସ୍ଥାନବାସୀ	।
ଭାରତେ ଯେତେ ଥିଲେ ଆସି	।।

ତାହାଙ୍କ ପାଇଁ ଲକ୍ଷେ ଘର	।
ତୋଳିଲେ ଆମ୍ଭ ସରକାର	।।

ପୂରୁବ ପାକିସ୍ଥାନ ଛାଡ଼ି	।
ଆସିଲେ ଯେ ଲୋକେ ବାହାରି	।।

ଦେଢ଼ ଲକ୍ଷେକ ଘର ତୋଳି	।
ରଖିଲେ ତାହାଙ୍କୁ ସମ୍ଭାଳି	।।

କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଦେଶ ସରକାର	।
ଖରଚ କରିଲେ ବିସ୍ତର	।।

ବମ୍ବେ, ଉତ୍ତର ସରକାର	।
ତୋଳି ଅଛନ୍ତି ବହୁଘର	।।

ସ୍ଥାନୀୟ ଅଭାବ ହରଣ	।
କରିଛି ଏହି ଗୃହମାନ	।।

ଅଳପ ଆୟ କରୁଛନ୍ତି	।
ଏପରି ଅନେକ ଅଛନ୍ତି	।।

ଗୃହ ନିର୍ମାଣେ ନାହିଁ ଧନ	।
ଯୋଜନା କରିଛି ବିଧାନ	।।

ତାଙ୍କୁ ଯୋଗାଇଦେବ ଘର	।
କାର୍ଯ୍ୟେ ହେଲାଣି ଆଗଭର	।।

ଆହୁରି ଶ୍ରମିକଙ୍କ ପାଇଁ	।
ଗୃହ ନିର୍ମାଣ ହେଉଛଇ	।।

ଶିଳ୍ପ ବିକାଶ ଲାଗି ଘର	।
ନିର୍ମାଣ ହେଉଛି ଆବର	।।

ଏ ସଂସ୍ଥା ପାଇଁ ଋଣଦାନ	।
ଯୋଜନା କରିଛି ବିଧାନ	।।

ପଲ୍ଲୀର ମଙ୍ଗଳ ବିଧାନେ	।
ଯୋଜନା ରଖିଅଛି ଧ୍ୟାନେ	।।

ଉନ୍ନତ ହେବ ପଲ୍ଲୀ ଘର	।
ସାହାଯ୍ୟ ଦେବ ସରକାର	।।

ପ୍ରତି ପ୍ରଦେଶେ ଏ ବିଧାନ	।
ଚାଲୁହେଲାଣି ଦାସେ ଜାଣ	।।

ଜଳ ଯୋଗାଣ, ନିଷ୍କାସନ	।
ଗ୍ରାମ ମଧ୍ୟସ୍ଥ ପଥମାନ	।।

ପ୍ରଦେଶ ସରକାରମାନେ	।
ବିଚାର କରି ସ୍ଥାନେ ସ୍ଥାନେ	।।

ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାର ପାଇଁ	।
ଯୋଜନା ବିଧାନେ ଲେଖଇ	।।

ଉନ୍ନତ ହେବ ଗ୍ରାମମାନ	।
ତହିଁକି ପାଣ୍ଠି ଅଛି ଭିନ୍ନ	।।

ଦାସୋବାଚ

ଦାସେ କହିଲେ ଭଲ ହେବ	।
ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କ ଦୁଃଖ ଯିବ	।।

କୃପା କରନ୍ତୁ ଭଗବାନ	।
ପୂରଣ ହେଉ ମନସ୍କାମ	।।

ତ୍ରିରଙ୍ଗ ବାନା ଉଡ଼ୁଥାଉ	।
କୀରତି ଯୁଗେ ଯୁଗେ ରହୁ	।।

ଆନନ୍ଦେ ହରିବୋଲ ଦେଇ	।
କର୍ମରେ ଲାଗିପଡ଼ ଭାଇ	।।

କର୍ମର ମୂଳେ ଏ ଜଗତ	।
ସାହା ହୋଇବେ ଜଗନ୍ନାଥ	।।

ଇତି ଶ୍ରୀ ଯୋଜନା ଭାଗବତେ ଗୃହ ନିର୍ମାଣ ବ୍ୟୟ ସମ୍ବାଦ କଥନେ

ନାମ ଦଶମ ଅଧ୍ୟାୟ ।

***

Unknown

ଏକାଦଶ ଅଧ୍ୟାୟ

ଅପର ଦିନ ସର୍ବେ ଆସି	।
ସଞ୍ଜବେଳରୁ ଗଲେ ବସି	।।

ମିଶ୍ରଙ୍କ ଘରଠାରେ ଯାଇ	।
ପଧାନ ସଙ୍ଖୋଳା ପୁଚ୍ଛଇ	।।

ଆସିବ ନାହିଁ କି ଭାଇନା	।
ପୁରାଣ ଶୁଣି ଯିବା କିନା	?

ମିଶ୍ରେ କହିଲେ ଆଜି ଭାଇ	।
ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ପଠିଆଇ	।।

ରହିଲି ଘରଠାରେ ମୋର	।
ଜାଣ ତ ଅସୁସ୍ଥ ଶରୀର	।।

ସକଳ ମୂଳେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କଥା	।
ଅଧିକାରୀଏ କହିବେ ତା	।।


ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟଟି ଅଟେ ବଡ଼ ଧନ	।
ତା ବିନେ ସବୁ ଅକାରଣ	।।

କି ହେବ ଧନ ଜନ ଥାଇ	।
ଶରୀର ଯେବେ ସୁସ୍ଥ ନାହିଁ	।।

କିଏ ବା ସେ ଧନ ଭୁଞ୍ଜିବ	।
କିଏ ସେ ସଉଖ୍ୟ ଭୋଗିବ	?

ଆଜି ସଭାରେ ଅଧିକାରୀ	।
କହିବେ ସକଳ ବିସ୍ତାରି	।।

ଯାଅ ଶୁଣିବ ଦେଇ ମନ	।
ଏଥକୁ ଯୋଜନା ବିଧାନ	।।

ଶୁଣି ପଧାନେ ଚଳିଗଲେ	।
ସଭାରେ ଯାଇ ପ୍ରବେଶିଲେ	।।

ଆସି ଅଛନ୍ତି ଅଧିକାରୀ	।
ସକଳେ ବସିଛନ୍ତି ଘେରି	।।

ଅଧିକାରୀଏ ତୋଷମନେ	।
କହନ୍ତି ଶୁଣ ଭାଇମାନେ	।।

ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

ପ୍ରଧାନ ଅଟଇଟି ଜଳ	।
ନିର୍ମଳ ଜଳ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ମୂଳ	।।

ତେଣୁ କେନ୍ଦ୍ରରୁ ମିଳେ ଋଣ	।
ହୋଇବ ଜଳର ଯୋଗାଣ	।।

ତଥାପି ଜନସାଧାରଣ	।
ଏହି ଉଦ୍ୟମେ ଦେଇ ମନ	।।

କରିବେ ଯେବେ ସହଯୋଗ	।
ସଫଳ ହୋଇବ ଉଦ୍‌ଯୋଗ	।।

ଧନ ବା ଶ୍ରମ ରୂପେ ଯେବେ	।
ଜନତା ସହାୟ ହୋଇବେ	।।


କାର୍ଯ୍ୟଟି ହୋଇବ ସୁଲଭ	।
କଳ୍ପଣା ଅଟଇ ଦୁର୍ଲ୍ଲଭ	।।

ଜାଣ ତ ମେଲେରିଆ ଜ୍ୱର	।
ଦେଶରେ ହେଉଛି ପ୍ରବଳ	।।

ହାଡ଼ ମାଉଁସ କରି ସାର	।
ଦେଶକୁ କରେ ଛାରଖାର	।।

ଏଣୁ ହେ ଆମ୍ଭ ସରକାର	।
ବିଚାରି କରିଛନ୍ତି ସ୍ଥିର	।।

ଗ୍ରାମ ସହର ଯେତେ ଥିବ	।
ଡ଼ି.ଡ଼ି.ଟି. ତହିଁ ସିଞ୍ଚାଯିବ	।।

କୁଇନାଇନ ବଣ୍ଟା ହେବ	।
ମାଲେରିଆର ଜଡ଼ ଯିବ	।।

ଶହେ ପଚିଶ ଗୋଟି ଦଳ	।
ଘେନି ପ୍ରଦେଶ ସରକାର	।।

ଏ କର୍ମ ଆରମ୍ଭ କରିବେ	।
କେନ୍ଦ୍ର ସର୍କାର ଦୃଷ୍ଟି ଦେବେ	।।

ଡ଼ି.ଡ଼ି.ଟି. ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ	।
ସର୍କାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରଇ	।।

ସୁଲଭ ଦରରେ ମିଳିବ	।
ଶୀଘ୍ର ଏ କଥା ସମ୍ଭବିବ	।।

ପ୍ରଦେଶ ସରକାରମାନ	।
ଦେବେଟି ପାଞ୍ଚକୋଟି ଧନ	।।

ଊଦ୍‌ବୃତ୍ତ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର	।
ଯୋଗାଇ ଦେବା ଅଟେ ସ୍ଥିର	।।

ପଧାନୋବାଚ

ଆନନ୍ଦେ ପଧାନ କହଇ	।
ଏ ସବୁ କଥା ଶୁଣିଲଇଁ	।।


ଏବେ ହୋ ଦେଖ ଅଧିକାରୀ	।
ଯକ୍ଷ୍ମା ତ ବଢ଼ିଗଲା ଭାରି	।।

ବରଷ ପ୍ରତି ପାଞ୍ଚଲକ୍ଷ	।
ଏ ରୋଗେ ମରନ୍ତି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ	।।

ତହିଁ କି କେଉଁ ପ୍ରତିକାର	।
ଯୋଜନା କରିଛି ବିଚାର	।।

ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

ଉତ୍ତରେ ଅଧିକାରୀ ଭାଇ	।
କହନ୍ତି ପଧାନେ ବୁଝାଇ	।।

ବି.ସି.ଜି. ଟିକାଟି ପ୍ରଧାନ	।
ଏ ରୋଗ ପ୍ରତିକାର ଜାଣ	।।

ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂସ୍ଥା	।
କରିଛି ସାହାଯ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା	।।


ପନ୍ଦର କୋଡ଼ିଏ ବର୍ଷରେ	।
ମରଣ ଊଣା ହୋଇପାରେ	।।

ସେ ଭଳି ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ଚାଲିଛି	।
ଭାବନା କର ନାହିଁ କିଛି	।।

ପାଞ୍ଚ ଲକ୍ଷରୁ ହୋଇ ଊଣା	।
ରହିବ ଲକ୍ଷରେ ଗଣନା	।।

ସେପରି ଚାଲିଛି ଉଦ୍ୟମ	।
ଆରମ୍ଭ ହୋଇଲାଣି କାମ	।।

ନୂଆ ଡାକ୍ତରଖାନାମାନ	।
ଖୋଲିବା ହେଉଛି ଭିଆଣ	।।

ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଏହି ରୋଗ ପାଇଁ	।
ବହୁ ଉଦ୍ୟମ ଅଛି ହୋଇ	।।

ଦିଲ୍ଲୀ, ପାଟଣା ସହରରେ	।
ଆହୁରି ତ୍ରବିନ୍ଦ୍ରମଠାରେ	।।

ଯକ୍ଷ୍ମା-ନିବାରୀ ତତ୍ତ୍ୱ ଘେନି	।
ଏ ତିନି ସ୍ଥାନେ କେନ୍ଦ୍ର ତିନି	।।

ଖୋଲା ହୋଇଛି ଏବେ ଭାଇ	।
ଯକ୍ଷ୍ମାର ସୁଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ	।।

ତହିଁ ଡାକ୍ତର ଛାତ୍ରଗଣ	।
ହେବେ ଶିକ୍ଷାରେ ସୁନିପୁଣ	।।

ବିଶେଷ ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରି	।
ସେବାରେ ଲାଗିବେ ସବୁରି	।।

ପଧାନୋବାଚ

ପୁଣି ପଧାନ ପଚାରୁଛି	।
ଲୋକସଂଖ୍ୟା ତ ବଢ଼ୁ ଅଛି	।।

ରୋଗୀଙ୍କୁ ଚାହିଁ ଚିକିତ୍ସକ	।
ଦେଶରେ ନାହାନ୍ତି ଅଧିକ	।।


ଚିକିତ୍ସାଳୟର ଅଭାବ	।
ଏଥକୁ କହ କିସ ହେବ	?

ବ୍ୟବସ୍ଥା କିଛି ଏଥିପାଇଁ	।
ଯୋଜନା ଭାଳିଛି କି ନାହିଁ	?

ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

ଶୁଣି କହିଲେ ଅଧିକାରୀ	।
ତାଲିମ କେନ୍ଦ୍ରମାନ କରି	।।

ଚାଲିବ ଶିକ୍ଷାର ବ୍ୟବସ୍ଥା	।
ହୋଇଛି ଏହିପରି କଥା	।।

ଆହୁରି କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର	।
ବିଚାରେ କରିଛନ୍ତି ସ୍ଥିର	।।

ଡାକ୍ତରି ଶିକ୍ଷା ଅନୁଷ୍ଠାନ	।
ଗୋଟିଏ ଖୋଲିବେ ବହନ	।।


ଚିକିତ୍ସା ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯିବ	।
ଗବେଷଣାହିଁ ତହିଁ ହେବ	।।

ପୁଣି ପ୍ରଦେଶ ସରକାର	।
ହୋଇ ଏ ଦିଗେ ଅଗ୍ରସର	।।

ନୂଆ କଲେଜ ବସାଇବେ	।
ଥିବା କଲେଜ ବଢ଼ାଇବେ	।।

ଅଧିକ ଛାତ୍ର ପଢ଼ାଇବେ	।
ଉତ୍ତମ ତାଲିମ ପାଇବେ	।।

କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଦେଶ ସରକାର	।
କରି ଅଛନ୍ତି ଏ ବିଚାର	।।

ଫଳରେ ବଢ଼ିବେ ଡାକ୍ତର	।
ବଢ଼ିବେ କମ୍‌ପାଉଣ୍ଡର	।।

ବଢ଼ିବ ଚିକିତ୍ସା ନିଳୟ	।
ସର୍କାରୀ ଔଷଧ ଆଳୟ	।।

ଏ ବାବଦରେ ବହୁଧନ	।
ଯୋଜନା କରିଛି ବିଧାନ	।।

ଦାସୋବାଚ

ଦାସେ କହିଲେ ଏ ତ ହେବ	।
ଦେଶୀ ଚିକିତ୍ସା କାହିଁ ଯିବ	?

ଦେଶୀୟ ଔଷଧ ପ୍ରଚାର	।
ନୁହେଁ କି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଦେଶର?

ଦେଶୀୟ ବୈଦ୍ୟ କବିରାଜ	।
ବିଲୟ ଭଜୁଛନ୍ତି ଆଜ	।।

ତାଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ଲାଭ ପାଇଁ	।
ଯୋଜନା କିସ ବିଚାରଇ	?

ସେ କଥା କିଛି ଶୁଣାନାହିଁ	।
ଜାଣିଛ ଯେବେ କହ ଭାଇ	।।



ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

କହିଲେ ଅଧିକାରୀ ହସି	।
ଭଲତ ମନେ କଲ ଆସି	।।

କଥାଟା ଯାଉଥିଲି ଭୁଲି	।
କହିଲ ତୁମ୍ଭେ ଥିଲ ବୋଲି	।।

ଶୁଣ ହୋ ଯାହା ପଚାରିଲ	।
ଦେଶୀୟ କଥା ତ ଅସଲ	।।

ଜାମନଗରେ ସରକାର	।
ଗୋଟିଏ ଗବେଷଣାଗାର	।।

ବିଚାରି, ଅଛନ୍ତି ବସାଇ	।
କବିରାଜଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ	।।

ଔଷଧାଳୟ ନାନା ସ୍ଥାନେ	।
ଦେଶୀୟ ଚିକିତ୍ସା ପ୍ରମାଣେ	।।

ବସିବ ବୋଲି ବହୁ ଧନ	।
ରହିଛି ଯୋଜନା ବିଧାନ	।।

ବହୁ ଦେଶୀୟ ଚେରମୂଳ	।
ଯେତେକ ଔଷଧର ମୂଳ	।।

ତହିଁର ଗବେଷଣା ପାଇଁ	।
ବିଧାନମାନ ଅଛି ହୋଇ	।।

କାଶ୍ମୀର ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ	।
ଉଦ୍ୟମ କରନ୍ତି ବିଶେଷ	।।

ପ୍ରଧାନ ଔଷଧ ଯେ ମାନ	।
କରିବା ପାଇଁ ଉତପନ୍ନ	।।

ପେନିସିଲିନ୍ କାରଖାନା	।
ଯୋଗାଡ଼ି ଅଛି ଏ ଯୋଜନା	।।

ଡ଼ି. ଡ଼ି. ଟି. ଉତପନ୍ନ ପାଇଁ	।
ଆହୁରି କାରଖାନା ଦୁଇ	।।

ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି ସରକାର	।
ବସିବ ଶୀଘ୍ର ଏ ଦେଶର	।।

ବିଭିନ୍ନ ଔଷଧ ଉତ୍ପନ୍ନ	।
ପାଇଁକି ହେଉଛି ଯତନ	।।

ପଧାନୋବାଚ

ଆହୁରି ଶୁଣା ଯାଉ ଅଛି	।
ନିତି ମୁଁ ପାଶୋରି ଯାଉଛି	।।

ସନ୍ଦେହ ଫେଡ଼ିବି ପଚାରି	।
କହିବ ଦେଖି ଅଧିକାରୀ	।।

ଜନମ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଁ	।
ବିଚାର ପଡ଼େ କାହିଁ ପାଇଁ	?

ଅଧିକାରୀ ଉବାଚ

କହିଲେ ତହୁଁ ଅଧିକାରୀ	।
ପଧାନେ ଯା ଅଛ ବିଚାରି	।।

ଶୁଣ ମୁଁ ସେ କଥା କହୁଛି	।
ଲୋକସଂଖ୍ୟା ତ ବଢ଼ୁଅଛି	।।

ଫଳରେ କି ହେଉଛି ଜାଣ	।
ବଢ଼ୁଛି ଲୋକଙ୍କ ମରଣ	।।

ଊଣା ହେଉଛି ଆୟୁମାନ	।
ଜୀଇବା ସଂଖ୍ୟା ହୁଏ ହୀନ	।।

ତ୍ରିଂଶ ଚାଳିଶ ବର୍ଷ ଆଗେ	।
ଜନ୍ମ ମରଣ ବେନି ଭାଗେ	।।

ପ୍ରାୟ ସମାନ ଥିଲା ଭାଇ	।
ଏବେ ସେ କଥା ଆଉ ନାହିଁ	।।

ଡାକ୍ତରୀ ଚିକିତ୍ସାରେ ଜାଣ	।
କମିଛି ମୃତ୍ୟୁ ପରିମାଣ	।।

ଜନ୍ମରେ ନ ବଦଳି କିଛି	।
ଯେତିକି ସେତିକିରେ ଅଛି	।।

ଭୂମି ତ ଆଉ ନ ବଢ଼ଇ	।
ଅଳପ ବହୁତ ନୁହଇ	।।

ବହୁତ ଲୋକ ଅଳ୍ପ ଭୂଇଁ	।
ଅଭାବ ତେଣୁ ଛାଡ଼ୁନାହିଁ	।।

କଥାଏ କହୁଛି ଆହୁରି	।
ଭାବିବା ଉଚିତ ସବୁରି	।।

ଗ୍ରାମେ, ସହରେ ଦେଖଯାଇ	।
ବହୁ ପ୍ରସବ-ବତୀ ହୋଇ	।।

ଦୁର୍ଲ୍ଲଭ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକୁ ହରାଇ	।
ଯୁବତୀ ବୃଦ୍ଧା ପାଲଟଇ	।।

ବହୁ ପ୍ରସବବତୀ ମାତା	।
ସଂସାର ମଣେ ବିଷପିତା	।।

ଜୀବନ ତାର ନାରଖାର	।
ଦେଖୁଛ ଦେଶର ବେଭାର	।।

ତୁମ୍ଭେ ତ ଅଟ ହେ ସଂସାରୀ	।
ଦେଖିଲ ଏ କଥା ବିଚାରି	।।

ଜନ୍ମର ନିରୋଧ ନୋହିଲେ	।
ସଂସାର ସରିଯିବ ହେଳେ	।।

ପୁଣି କଥାଏ କହିବଇଁ	।
ବିଚାର କର ଦେଶଭାଇ	।।

ବହୁ ସନ୍ତାନ ଜନ୍ମ ହୋଇ	।
ବିହିତ ଯତନ ନ ପାଇ	।।

ଉତ୍ତମ ଲୋକ ନ ହୋଇବେ	।
ସଂସାରେ ଗଳଗ୍ରହ ହେବେ	।।

ଏଥକୁ ଜନ୍ମ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ	।
ହୋଇବ ହିତର କାରଣ	।।

ଏ ଘେନି ଶିକ୍ଷା ପ୍ରସାରଣ	।
ଯୋଜନା କରିଛି ଗ୍ରହଣ	।।

ଲାଗିଛି ନାନା ଗବେଷଣା	।
ହେବ କିପରି ଜନ୍ମ ଊଣା	।।

ହୋଇବ ଜନ ଉପକାର	।
ଲାଗି ପଡ଼ିଛି ସରକାର	।।

ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟର ଏସବୁ ବିଧାନ	।
କହିଲି ଭାଇ ମନେ ଘେନ	।।

ସବୁ କଥାକୁ ଏକା ସାହା	।
ହେବ କାଳିଆ ଚଉବାହା	।।

କାମନା ହୋଇବ ସଫଳ	।
ଆନନ୍ଦେ ହରି ହରି ବୋଲ	।।

ଇତି ଶ୍ରୀ ଯୋଜନା ଭାଗବତେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଧାନ ବର୍ଣ୍ଣନେ

ନାମ ଏକାଦଶ ଅଧ୍ୟାୟ ।

***

ଦ୍ୱାଦଶ ଅଧ୍ୟାୟ

ପ୍ରଧାନୋବାଚ

ପଧାନେ କହନ୍ତି ହେ ଭାଇ	।
ସକଳ ତତ୍ତ୍ୱ ଶୁଣିଲଇଁ	।।

ସବୁ ଆମ୍ଭରି ହିତେ ଜାଣ	।
ଯୋଜନା କରୁଛି ଭିଆଣ	।।

ପାଞ୍ଚ ବରଷ ମଧ୍ୟେ ସତେ	।
ଚାହିଁବେ ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥେ	।।

ଯୋଜନା ସଫଳ ହୋଇବ	।
ଆମ୍ଭର ଦୁଃଖକଷ୍ଟ ଯିବ	।।

ଶିକ୍ଷା ପ୍ରସାର ହେବାପାଇଁ	।
କି ପନ୍ଥା ଶୁଣିଲେଁ ତ ନାହିଁ	।।

ଶିକ୍ଷା ବିହିନେ ଧନ ଥାଇ	।
କି ହେବ ଫଳ କହ ଭାଇ	?

ଶିକ୍ଷା ତ ଦେଶ ମେରୁଦଣ୍ଡ	।
ଅଶିକ୍ଷା ଦୋଷେ ସବୁ ପଣ୍ଡ	।।

ଶିକ୍ଷାର ଉନ୍ନତି ବିଧାନେ	।
କି ଅଛି ସରକାର ମନେ	।।

ସେ କଥା କହିବ ବୁଝାଇ	।
ନନା ହୋ, ଦୋଷ ଧର ନାହିଁ	।।

ମିଶ୍ରୋବାଚ

ମିଶ୍ରେ କହିଲେ ହସି କରି	।
ଅଶିକ୍ଷିତଟି ପଶୁ ସରି	।।

ଶିକ୍ଷିତ ନୋହିଲେ ବହୁତ	।
ସରିବ ଦେଶର ମହତ	।।

ଶିକ୍ଷା ଉନ୍ନତି ଲାଗି ଧନ	।
ପ୍ରଭୂତ ହୋଇଛି ବିଧାନ	।।

ପ୍ରଦେଶେସରକାର ଗଣ	।
ବ୍ୟୟ କରନ୍ତି ଯେଉଁ ଧନ	।।

ତହିଁ ବାହାରେ ଏଥିପାଇଁ	।
ଯୋଜନା ସାହାଯ୍ୟ ଦିଅଇ	।।

ବର୍ଷକୁ ବର୍ଷ ଶିକ୍ଷା ସଂସ୍ଥା	।
ବଢ଼ି ଚାଲିଛି ଏ ବ୍ୟବସ୍ଥା	।।

ତଥାପି ଶିକ୍ଷା ସଂବିଧାନ	।
ଲୋଡ଼ଇ ଗୁରୁତର ଧ୍ୟାନ	।।

ଏକା ଏ ଦେଶ ସରକାର	।
ତୁଲାଇବାକୁ ବ୍ୟୟଭାର	।।

ସମର୍ଥ ନ ହୋଇବେ ଭାଇ	।
ସବୁରି ସହଯୋଗ ଚାହିଁ	।।

ଅର୍ଥ ଅଥବା ଭୂମି ଦେଇ	।
କି ଅବା ଶିକ୍ଷାଳୟ ପାଇଁ	।।

ଗୃହ ନିର୍ମାଣ ଦେଲେ କରି	।
ମଙ୍ଗଳ ହୋଇବ ସବୁରି	।।

ସକ୍ରିୟ ସହଯୋଗ କଲେ	।
ଶିକ୍ଷା ଉନ୍ନତ ହେବ ବଳେ	।।

ପ୍ରଧାନୋବାଚ

ପଧାନ ପୁଣି ପଚାରଇ	।
କି କି ବିଧାନ ଅଛି ହୋଇ	।।

ଶିକ୍ଷା ନୋହିଲେ ବାଳକାଳେ	।
ସିଦ୍ଧ ନ ହୁଏ କାଳେ କାଳେ	।।

ଏଣୁ ହେ ବାଲ୍ୟଶିକ୍ଷା ପାଇଁ	।
ଯୋଜନା କିସ ବିଚାରଇ	?

ଜାଣିଲେ ତୃପ୍ତ ହେବ ମନ	।
ଶିକ୍ଷାଦାନର କି ବିଧାନ	।।



ମିଶ୍ରୋବାଚ

କହନ୍ତି ମିଶ୍ରେ ଶୁଣ ତେବେ	।
ସେ କଥା କହୁଥାଇଁ ଏବେ	।।

ଛଅରୁ ବୟସ ଏଗାର	।
ପିଲାଙ୍କ ପାଇଁ ସରକାର	।।

କରି ଅଛନ୍ତି ଏବେ ଥୟ	।
ବହୁ ସ୍ଥଳରେ ଶିକ୍ଷାଳୟ	।।

ଉଣିଶି ଶହ ଏକାବନ	।
ସାଲରେ ଥିଲାଟି ବିଧାନ	।।

ଶହକେ ପ୍ରାୟ ଚୌରାଳିଶି	।
ଅଥବା ଆଉ ପାଞ୍ଚ ବେଶି	।।

ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ପଢ଼ୁଥିଲେ ତହିଁ	।
ଏ କଥା ଆଉ ଆଜି ନାହିଁ	।।

ଷାଠିଏ ଭାଗ ଶତକରା	।
ପଢ଼ିବେ ହୋଇଅଛି ଧାରା	।।

ଏଗାର ବରଷୁଁଯାହାର	।
ବୟସ ଅଟଇ ସତର	।।

ସେ ଭଳି ପଢ଼ୁଆଙ୍କ ପାଇଁ	।
ଖୋଲୁଛି ହାଇସ୍କୁଲ ଭାଇ	।।

ଅଧିକ ଇସ୍କୁଲ ବସିବ	।
ଶିକ୍ଷାର ଉନ୍ନତି ହୋଇବ	।।

ଏଗାର ଭାଗ ଥିଲା ଯାହା	।
ପନ୍ଦର ଭାଗ ହେବ ତାହା	।।

ପାଞ୍ଚ ବରଷ ଯୋଜନାର	।
ଶେଷକୁ ଏହି ଆଶା କର	।।

ସମାଜ ଗଠନ ବିଧାନ	।
ଶିକ୍ଷା ଲଭିବେ ବହୁଜନ	।।

ଚଉଦବରଷିଆ ଯେତେ	।
ପୁଣି ଚାଳିଶ ପରିଯନ୍ତେ	।।

ଏଭଳି ଶିକ୍ଷା ଲାଭ ପାଇଁ	।
ତାଙ୍କରି ଯୋଗ୍ୟତା ଅଟଇ	।।

ତିରିଶ ଭାଗ ଶତକରା	।
ଶିକ୍ଷିତ ହେବେ ଏହାଦ୍ୱାରା	।।

ପୁଣିହିଁ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ	।
ଶିକ୍ଷା ବର୍ଦ୍ଧନେ ଅଛି ଲୟ	।।

ପଧାନୋବାଚ

ଶୁଣ ହୋ ମିଶ୍ରେ ପଚାରୁଛି	।
ଲୋକରେ ଯାହା ମୁଁ ଶୁଣୁଛି	।।

ଯେ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଚାର ହେଉଛି	।
ତହିଁରେ ବହୁ ଦୋଷ ଅଛି	।।


ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ଏହା	।
ବିଧାନ କିସ କହ ତାହା	।।

ପଧାନ ଏହା ପଚାରନ୍ତେ	।
ମିଶ୍ରେ କହିଲେ ଶୁଣ ଏତେ	।।

ଯାହା କହିଲ ହେ ପଧାନ	।
ତହିଁକି ହେଉଛି ବିଧାନ	।।

ବହି ପଢ଼ାକୁ ମୁଖ୍ୟକରି	।
ପିଲାଏ ଦେଲେ ଶିକ୍ଷାସାରି	।।

ତାଙ୍କର ସାଧାରଣ ଜ୍ଞାନ	।
କେବେହେଁ ନୋହିବ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ	।।

ଏଣୁ ପଠନ ଶେଷକରି	।
ଚଳିବେ କିଛି ବୃତ୍ତି ଧରି	।।

ତହିଁକି ହୁଅନ୍ତି ଅମଙ୍ଗ	।
ଏହା ତ ଏବେ ଦେଶ ଢଙ୍ଗ	।।

ପ୍ରେରଣା ମଧ୍ୟ ରହୁନାହିଁ	।
ନୂତନ ଉଦ୍‌ଭାବନ ପାଇଁ	।।

ଏପରି କାର୍ଯ୍ୟ ହେଲେ ଭାଇ	।
ଦେଶ ଉନ୍ନତି ଆଶା କାହିଁ	।।

ଏଥକୁ ଦେଶ ସରକାର	।
ମନରେ କରିଛନ୍ତି ସ୍ଥିର	।।

ଆଉ ଅପର ପ୍ରାଇମେରୀ	।
ଶିକ୍ଷା ନ ରହି ଆଗପରି	।।

ବେସିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ ହେବ	।
ବିବିଧ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯିବ	।।

ଯେ ଯାହା ବୃତ୍ତିକୁ ଅନାଇ	।
ଶିକ୍ଷା ଲଭିବେ ସର୍ବେ ତହିଁ	।।

ଆଜି ତ ପାଠ ପଢ଼ି ସାରି	।
ସକଳେ ଖୋଜିଲେ ଚାକିରୀ	।।

ଦେହ ଖଟିବା କାର୍ଯ୍ୟହେଲେ	।
ନାକଟି ସରବେ ଟେକିଲେ	।।

ଶରୀର ଶ୍ରମ ତେଣୁ କରି	।
ବାଧ୍ୟତାମୂଳକରେ ଧରି	।।

ବେସିକ ଶିକ୍ଷାନୀତି ହେବ	।
ମନରୁ ଘୃଣା ବଳେ ଯିବ	।।

ବେସିକ ଶିକ୍ଷା ଅନୁସାରେ	।
କଳ୍ପନା ହୁଏ ଏ ପ୍ରକାରେ	।।

ପଲ୍ଲୀର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ	।
ଗଢ଼ିବା ହୋଇଅଛି ଥୟ	।।

ଯୁବକମାନେ ଠାବେ ଠାବେ	।
ଶ୍ରମିକ ଶିବିର ସ୍ଥାପିବେ	।।

ଏଥି ସକାଶେ ଧନ ବ୍ୟୟ	।
ହେବାର ହୋଇଛି ନିଶ୍ଚୟ	।।

ଅଠର ବର୍ଷରୁ ବାଇଶ	।
ଅଟଇ ଯାହାଙ୍କ ବୟସ	।।

ପରିଶ୍ରମକୁ ବାଧ୍ୟ ହେବେ	।
ଛ’ମାସ ଶିକ୍ଷା ସେ ଲଭିବେ	।।

ଏକ ବରଷ ପରିଯନ୍ତ	।
ଏହି ଶିକ୍ଷାର ଅଛି ଅନ୍ତ	।।

କ୍ରମେ ଏ ଶିକ୍ଷା ବୃଦ୍ଧିହେବ	।
ସକଳ ଛାତ୍ରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିବ	।।

ଯେ ପ୍ରାନ୍ତେ ଶିକ୍ଷାର ଅଭାବ	।
ଗୁରୁତ୍ୱ ତହିଁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେବ	।।

ବିଭିନ୍ନ ଶ୍ରେଣୀ ଦେଶେ ପୁଣି	।
ଶିକ୍ଷାର ତାରତମ୍ୟ ଜାଣି	।।

ଯୋଜନା କମିଶନ ଭାଳି	।
ଆସନ୍ତି ଏହା ସ୍ଥିର କରି	।।

ଅଧିକ ସାହାଯ୍ୟ ସେ ଦେବେ	।
ଅନେକେ ଶିକ୍ଷିତ ହୋଇବେ	।।

ପଲ୍ଲୀଗ୍ରାମରେ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ	।
ବିଶେଷେ ବିଚାର ପଡ଼ଇ	।।

କୁମ୍ଭାର, ବଢ଼ାଇ, କମାର	।
ଏ ଆଦି ଯେତେ କାରିଗର	।।

ନିଜର ବୃତ୍ତି ବିଷୟରେ	।
ଶିକ୍ଷା ପାଇବେ ସ୍ୱଚ୍ଛନ୍ଦରେ	।।

ତାଲିମ କେନ୍ଦ୍ର ଠାବେ ଠାବେ	।
ଏ ଭଳି ବୃତ୍ତି ଶିକ୍ଷା ଦେବେ	।।

ପୁଣି ମହିଳାମାନଙ୍କର	।
ଶିକ୍ଷାର ହୋଇବ ପ୍ରସାର	।।

ସାରିବେ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା	।
ଏକତ୍ରେ ବାଳକ ବାଳିକା	।।

ହାଇସ୍କୁଲର ଶିକ୍ଷା ବେଳେ	।
ସେ ଭଳି ଆବଶ୍ୟକ ହେଲେ	।।

ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବିଦ୍ୟାଳୟ ହେବ	।
ଝିଅଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯିବ	।।

ଆବର ଝିଅମାନେ ଘରେ	।
ପଢ଼ି ପରୀକ୍ଷା ଦେବେ ଭଲେ	।।

ପଧାନୋବାଚ

ପୁଣି ପଧାନ ପଚାରଇ	।
ଶୁଣିଲୁଁ ଯାହା ଗଲ କହି	।।

ବେସିକ ଆଉ ସାଧାରଣ	।
ଶିକ୍ଷାର ଯୋଗ ସମାଧାନ	।।

କିପରି ମିଶ୍ରେ ହେବ କହ	?
ମନରେ ରହିଲା ସନ୍ଦେହ	।।



ମିଶ୍ରୋବାଚ

ମିଶ୍ରେ କହିଲେ ଏଥିପାଇଁ	।
ଯୋଜନା ଅଛି ସ୍ଥିର ହୋଇ	।।

ବେସିକ ଶିକ୍ଷାର ବିଧାନ	।
ହୋଇବ ଏବେ ପ୍ରଚଳନ	।।

ଏଣିକି ଆଉ ପ୍ରାଇମେରୀ	।
ଶିକ୍ଷା ଆଳୟ ପୂର୍ବ ପରି	।।

ଖୋଲା ନୋହିବା ହେଲା ସ୍ଥିର	।
ଏହାଟି ଯୋଜନା ବିଚାର	।।

ଯେତେକ ପ୍ରାଇମେରୀ ସ୍କୁଲ	।
ବେସିକ ଶିକ୍ଷା ଦେବା ମୂଳ	।।

ଯେ ଅଛି ଉଚ୍ଚବିଦ୍ୟାଳୟ	।
ଯୋଜନା କରିଅଛି ଥୟ	।।

ପରିବର୍ତ୍ତନ ଅଣାଯିବ	।
ବେସିକ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରବର୍ତ୍ତିବ	।।

ପଲ୍ଲୀର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ	।
ଖୋଲିବ ଗୋଟିଏ ନିଶ୍ଚୟ	।।

ତହିଁରେ ଶିକ୍ଷିତ ଯେ ହେବେ	।
ଅଥବା ଉପାଧି ଲଭିବେ	।।

ଯେ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଅଛି	।
ପ୍ରଭେଦ ତହିଁ ନୋହି କିଛି	।।

ଯୋଗ୍ୟତା ହୋଇବ ସମାନ	।
କେହି ନୋହିବେ ବଡ଼ସାନ	।।

ଯେ ସବୁ ଶିକ୍ଷକ ଅଛନ୍ତି	।
ଅଳ୍ପ ବେତନ ସେ ଭୋଗନ୍ତି	।।

ଏଣୁ ବେତନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ	।
ବ୍ୟବସ୍ଥା ପୁଣି ଅଛି ହୋଇ	।।

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଚାକିରୀ ସମାନ	।
ଶିକ୍ଷକେ ଲଭିବେ ସମ୍ମାନ	।।

ଯୋଜନା ମତ ଦେଇଛନ୍ତି	।
ତାଙ୍କ ସନ୍ତାନ ଯେ ଅଛନ୍ତି	।।

ଶିକ୍ଷା ଲଭିବେ ବିନା ବ୍ୟୟେ	।
ଯୋଜନା ଆଉ ପୁଣି କହେ	।।

ଗ୍ରାମେ ଯେ ଶିକ୍ଷକେ ଅଛନ୍ତି	।
ଦେବାକୁ ତାଙ୍କୁ ଭୂସଂପତ୍ତି	।।

ଯହିଁରୁ କରି ଉତ୍ପାଦନ	।
ସୁଖରେ କାଟିବେ ସେ ଦିନ	।।

ସନ୍ଧ୍ୟାର ଅବସର କାଳେ	।
ସମାଜ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାରେ	।।

ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ପଢ଼ାଇବେ	।
ଅଧିକା ବେତନ ପାଇବେ	।।

ପଧାନୋବାଚ

ପଧାନ ପୁଣି ପଚାରୁଛି	।
ବୁଝିତ ନ ପାରିଲି କିଛି	।।

ସମାଜ ଶିକ୍ଷା ବୋଲି ଯାହା	।
କହିଲେ ମିଶ୍ର କିସ ତାହା	?

କାହିଁକି ତହିଁ ପାଇଁ ଧ୍ୟାନ	।
ଦେଇ ଅଛନ୍ତି କମିଶନ	।।

ମିଶ୍ରୋବାଚ

ମିଶ୍ରେ କହନ୍ତି ଶୁଣ ବାବୁ	।
ବୁଝାଇ କହୁଛି ମୁଁ ସବୁ	।।

ଅକ୍ଷର ମାତ୍ରକ ଚିହ୍ନିଲେ	।
କି ଫଳ ହୋଇବ ତହିଁରେ	?

ଦେଶର ଭଲ ମନ୍ଦ ଯାହା	।
ଜାଣି ତ ନ ପାରିବେ ତାହା	।।

ଦେଶ କାଳର ଗତି ରୀତି	।
ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମ୍ପଦ ଅର୍ଥନୀତି	।।

ଏଥିରେ ହୋଇବ ସୁଜାଣ	।
ନାଗରୀକର ଏ ଲକ୍ଷଣ	।।

ଯେ ସାବାଳକ ଶିକ୍ଷାବିଧି	।
ଦେଶରେ ଲଭିଛି ପ୍ରସିଦ୍ଧି	।।

ତହିଁ ସହିତ ଏହି ଜ୍ଞାନ	।
ଶିକ୍ଷାର ହୋଇଛି ବିଧାନ	।।

ସେହିଟି ସାମାଜିକ ଶିକ୍ଷା	।
ନାଶିବ ଦେଶର ଅଶିକ୍ଷା	।।

ତେଣୁ ଏ ରୂପ ଶିକ୍ଷାଦାନ	।
ବିଚାରେ ହୋଇଛି ପ୍ରଧାନ	।।

ଶିକ୍ଷା ଉନ୍ନତି ଲାଗି ବ୍ୟୟ	।
ହୋଇବ ବୋଲି ଯାହା ଥୟ	।।

ତା ଦଶ ଭାଗୁଁଏକଭାଗ	।
ଏ ପଥେ ହୋଇବ ନିଯୋଗ	।।

ସକଳେ ଶୁଣି ସୁଖି ହେଲେ	।
ଆନନ୍ଦେ ହରିବୋଲ ଦେଲେ	।।

ଇତି ଶ୍ରୀ ଯୋଜନା ଭାଗବତେ ଶିକ୍ଷା ବିଧାନ ବର୍ଣ୍ଣନେ

ନାମ ଦ୍ୱାଦଶ ଅଧ୍ୟାୟ ।

***

ତ୍ରୟୋଦଶ ଅଧ୍ୟାୟ

ପର ଦିବସ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଅସ୍ତେ	।
ସଭାକୁ ଆସିଲେ ସମସ୍ତେ	।।

ପୁରାଣ ପଣ୍ଡା ଆଗେ ଥିଲେ	।
ପୁରାଣ ପାଠ ଶେଷ କଲେ	।।

ଦାସେ ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ପଚାରନ୍ତି	।
ଏ ଦେଶେ ଅନୁନ୍ନତ ଜାତି	।।

ଜାଣ ତ ଅନେକ ଅଛନ୍ତି	।
କିପରି ତାଙ୍କର ଉନ୍ନତି	।।

ଯୋଜନା ଅଛି ମନେ ଚିନ୍ତି	।
ଦିଅ ହେ ତହିଁର ବିବୃତ୍ତି	।।

ମିଶ୍ରୋବାଚ

ମିଶ୍ରେ କହିଲେ ଦାସେ ଶୁଣ	।
ଏଥକୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବିଧାନ	।।

ଯୋଜନା କରିଛି ପ୍ରସ୍ତାବ	।
ଯହିଁରେ ଫଳ ଲାଭ ହେବ	।।

ଜାଣ ତ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର	।
ଅଟଇ ଉନ୍ନତିର ମୂଳ	।।

ଯେ ଛନ୍ତି ଅନୁନ୍ନତ ଭାଇ	।
ଆବର ଆଦିବାସୀ ଯହିଁ	।।

ଉନ୍ନତି ସାଧନ ତାଙ୍କର	।
ଏକାନ୍ତ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଯୋଜନାର	।।

ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷିତ ହେବା ପାଇଁ	।
ବିହିତ ବୃତ୍ତି ଖଞ୍ଜାଯାଇ	।।

ପୁସ୍ତକମାନ ବିନା ମୂଲ୍ୟେ	।
ମିଳିବ ଆବଶ୍ୟକ ବେଳେ	।।

ବିନା ବ୍ୟୟରେ ଛାତ୍ରାବାସ	।
ମିଳିବ ଅଛିଟି ପ୍ରୟାସ	।।

ଆପଣା ଇଚ୍ଛା ପରମାଣେ	।
ଶିକ୍ଷିତ ହୋଇବେ ସେମାନେ	।।

ଧନ ଅଭାବେ ଯେହ୍ନେ କେହି	।
ଶିକ୍ଷା ବଞ୍ଚିତ ହେବେ ନାହିଁ	।।

ଆଚରିବାକୁ କେଉଁ ବୃତ୍ତି	।
କେ ଯେବେ ଲୋଡ଼ିବ ସମ୍ପତ୍ତି	।।

ୠଣ ବା ସାହାଯ୍ୟ ଆକାରେ	।
ମିଳିବ ତାହା ସହଜରେ	।।

ଚାକିରୀ ପାଇଁ ଇଚ୍ଛା କଲେ	।
ଉନ୍ନତ ଜାତିଙ୍କର ତୁଲେ	।।

ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦିତା ଅସୁବିଧା	।
ଘଟାଇ ନ ପାରିବ ବାଧା	।।

ତହିଁକି ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଛି	।
ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରଭାବେ ସଂସ୍ଥା ଅଛି	।।

ଆଦିବାସୀଙ୍କ ପାଇଁ ପୁଣି	।
ଯୋଜନା ଅଛି ମନେ ଗୁଣି	।।

ଡାକ୍ତରି ଚିକିତ୍ସା ବିଧାନ	।
ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇବଟି ଜାଣ	।।

ନିର୍ମାଣ ହେବ ପଥଘାଟ	।
ଘୁଞ୍ଚିବ ପଥୁକୀ ସଂକଟ	।।

ପାଞ୍ଚ ବରଷ ଯୋଜନାର	।
ଅଟଇ ଏମନ୍ତ ବିଚାର	।।

ଯୋଜନା ଭାଗବତ ଶେଷ	।
ସୁଜନ ନ ଘେନିବ ଦୋଷ	।।

ଜନମ ହୋଇଲେ ମରଣ	।
ଏ ତହୁଁ ସତ୍ୟ ନାହିଁ ଜାଣ	।।

ଯିବା ସକଳେ କାଳବଳେ	।
କୀର୍ତ୍ତି ରହିବ ମହୀତଳେ	।।

ଜନନୀ ଜନ୍ମଭୂମି ପାଇଁ	।
ସକଳେ ଆଗୁସାର ହୋଇ	।।

କର୍ମ ସାଧନେ ଦେବା ଚିତ୍ତ	।
ସାହା ହୋଇବେ ଜଗନ୍ନାଥ	।।

କର୍ମଟି ଜୀବନର ଧନ୍ଦା	।
ନିଷ୍କର୍ମା କରେ ଭାଗ୍ୟ ନିନ୍ଦା	।।

ସହଯୋଗର ପନ୍ଥା ଧରି	।
ଅଳସ ନୋହି କର୍ମ କରି	।।

ସତ୍ୟ ଅହିଂସା ଆଶ୍ରେ କରି	।
ଆନନ୍ଦେ ବୋଲ ହରି ହରି	।।

ଇତି ଶ୍ରୀ ଯୋଜନା ଭାଗବତେ ବିବିଧ ଶିକ୍ଷା ବିଧାନ ବର୍ଣ୍ଣନେ

ନାମ ତ୍ରୟୋଦଶ ଅଧ୍ୟାୟ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ।

ସମାପ୍ତ